دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، از محققانه‌ترین و جامع‌ترین دایرة‌المعارف‌های تخصصی در موضوع اسلام و به زبان فارسی است. این اثر به همت سید کاظم موسوی بجنوردی و با همکاری گروه بسیاری از برجسته‌ترین اسلام‌شناسان معاصر کشور منتشر شده است.
| دائرةالمعارف بزرگ اسلامی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | موسوی بجنوردی، سید محمدکاظم (نويسنده) |
| ناشر | مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1369ش - 1370ش - 1373ش - 1375ش - 1377ش - 1378ش - 1379ش - 1380ش - 1381ش - 1383ش - 1385ش - 1387ش - 1388ش - 1389ش - 1390ش - 1391ش - 1392ش - 1394ش - 1398ش - 1399ش |
| چاپ | 2 |
| شابک | 978-964-7025-04-1 |
| موضوع | اسلام - دایرةالمعارفها - دایرةالمعارفها و واژه نامهها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 24 |
| کد کنگره | /م8د2 5/2 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دايرةالمعارف بزرگ اسلامى از لحاظ شمول مطالب، شباهت بسيارى به دايرةالمعارف اسلام دارد و مانند آن بيش تر مبتنى بر شرح اعلام تاريخى و جغرافیایی و مباحث فقهی و كلامی و اصطلاحات علمى و ادبى و فلسفى است و به مباحث اقتصادی و علوم طبیعی مثل گیاه‌شناسی، جانورشناسی، و طب کم‌تر توجه دارد. آنچه تاکنون در این اثر به طبع رسيده، عمدتاً شرح اعلام تاريخى بوده است. مرکز توجه این اثر تاریخ اسلام است و سوابق ملل دیگری که گاه در تکوین تمدن و فرهنگ اسلامی بيش از خودٍ عربها مؤثر بوده‌اند، از جمله ايرانيان، یونانیان، سریانیان، مصریان و شامیان، کم‌تر توجه شده است.[۱]
آن‌گونه که سرپرست علمی و سرویراستار این دائرةالمعارف در مقدمه آن آورده است، هدف از تألیف آن تدوین دایرةالمعارفی است که از نقص‌ها و خطاهای دایرةالمعارف اسلام به زبان انگلیسی، طبع لیدن (تألیف گروهی از خاورشناسان) به‌دور باشد. وی در ادامه تصریح کرده است: دایرةالمعارف بزرگ اسلامی سعی دارد با تکیه بر روش‌های علم و استناد به موثق‌ترین منابع و تازه‌ترین اطلاعات به تدوین مطالب بپردازد تا نیاز علمی جوامع اسلامی را در این زمینه تا آنجا که ممکن است، برطرف سازد[۲].
اگرچه این دایرةالمعارف به‌اعتبار انحصار و اختصاص آن به مفاهیم، اعلام و فرهنگ جهان اسلام، دایرةالمعارفی تخصصی است، ولی دامنه‌ای بسیار گسترده دارد؛ علوم قرآنی، اصول عقاید، کلام، فقه، اصول فقه، شاخه‌های مختلف دانش حدیث، اخلاق، ادیان، ملل و نحل، منطق، فلسفه، عرفان، هنر، مردم‌شناسی، معماری، آثار اسلامی، تاریخ، جغرافیا، ریاضیات، نجوم و پزشکی، از جمله موضوعاتی است که در این دایرةالمعارف از آنها بحث می‌شود[۳].
آن‌گونه که در مقدمه این دایرةالمعارف آمده است، اختصار یا تفصیل مقالات آن، منوط به اهمیت آن موضوع و میزان ارتباط آن با اسلام، تاریخ و تمدن ملل اسلامی است. همچنین تفصیل بیش از حد برخی مقالات، به علت نبود نوشته‌هایی جامع در زبان فارسی، درباره آن موضوع است[۴].
در ابتدای جلد اول دایرةالمعارف، ضوابط تحریر مقالات، اختصارات مآخذی که به خط فارسی یا عربی است، اختصارات لاتین، سازمان علمی دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و لیست اسامی محققان، مؤلفان، ویراستاران و همکاران این فرهنگ‌نامه ذکر شده است[۵].
نخستین امتیاز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلب همکاری محققان ورزیده کشور، قطع نظر از گرایش‌های سیاسی و ایمانی آنهاست.
نام همه همکاران اعضای شورای علمی، سرپرستان بخش‌های علم، محققان و مؤلفان و ویراستان و کارمندان در آغاز هر مجلد درج شده است و کم پژوهنده طراز اولی هست که در این فهرست غایب باشد[۶].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه کتاب.
- بهاردوست، علی‌رضا، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی: معرفی و نقد، کتاب ماه دین، شهریور و مهر 1384، شماره 95 و 96، ص92 تا 94.
- برجیان، حبیب، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مجله ایران‌شناسی، زمستان 1380، سال سیزدهم، شماره 4، ص865 تا 886.
- مقدسی، مهناز، دانشنامه‌های ایرانی، تهران، دفتر پژوهشهای فرهنگی، چاپ اول، 1384ش