جستارهایی در تاریخ علوم دوره اسلامی
جستارهايى در تاريخ علوم دوره اسلامى اثر هوشنگ اعلم، مجموعه مقالات وى در حوزه‌هاى گياه‌شناسى، داروشناسى و حيوان‌شناسى در دو حرف «ب و پ» مجلدات اول تا پنجم دانشنامه جهان اسلام است.
| جستارهایی در تاریخ علوم دوره اسلامی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اعلم، هوشنگ (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | مقالات چاپ شده در دانشنامه جهان اسلام، مجلدات اول تا پنجم |
| ناشر | بنیاد دائرةالمعارف اسلامی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1381 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-447-.38-9 |
| موضوع | پزشکی سنتی - مقاله‌ها و خطابه‌ها
علوم - کشورهای اسلامی - مقاله‌ها و خطابه‌ها علوم اسلامی - تاریخ - مقاله‌ها و خطابه‌ها گیاهان دارویی - مقاله‌ها و خطابه‌ها کشورهای اسلامی - تاریخ - مقاله‌ها و خطابه‌ها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | Q 127 /الف6ج5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب با مقدمه‌اى مختصرى از دكتر حداد عادل در اهميت كتاب آغاز شده است. پس از آن مقدمه مؤلف در روش، محتوا، شكل و سبک مقالات است. در متن كتاب نيز واژه‌هاى حرف ب و پ آمده است.
گزارش محتوا
نویسنده با هدف آگاهى يا راهنمايى پژوهشگران جوان و نسبتاً تازه‌كار كنونى و آينده بنياد دائرةالمعارف اسلامى، مقدّمه‌اى درباره روش پژوهش و مقاله‌نويسى دايرةالمعارفى آورده است.[۱]
وى در ادامه درباره چهار خلصت كنجكاوى علمى، اشتياق علمى، وجدان حرفه‌اى، و كمال‌طلبى در كار تحقيقى توضيح مى‌دهد و سپس روش خود در اين كتاب را ذكر مى‌كند. وى در مورد روش اين مقالات چنين مى‌نويسد: بديهى است كه وجود خصلت‌ها و يا عوامل مذكور به خودى خود نمى‌تواند پژوهنده نویسنده‌اى را قادر به تهيه مقاله‌هاى دايرةالمعارفى ارزشمند موثوقى سازد. اتخاذ روش (متد) معقولى نيز لازم است، براى دو منظور: يكى براى گزينش مهمترين موادّ ضرورى از ميان توده‌اى محتملاً بزرگ از موادّى كه به انگيزه «كمال‌طلبى» مفروض يافته است؛ ديگرى براى تلفيق و تنظيم مواد برگزيده به صورت مقاله‌اى براى فلان دايرةالمعارف[۲]
وى درباره محتواى مقالات مى‌نويسد: چندى‌وچونى محتواى مقاله‌هاى دايرةالمعارفى بستگى دارد به نوع، حجم و گاهى مخاطبان/ خوانندگان عمده آن[۳]
شكل (زبانى) و سبک (نگارشى) مقاله‌هاى دايرةالمعارفى هم با آن مقاله‌هاى روزنامه‌اى و مجلّه‌اى، رمانها، داستان‌هاى كوتاه و مانند اين‌ها (كه نويسندگانشان ظاهراً خود را مقيّد به هيچ ضابطه و قاعده نگارشى نمى‌دانند) تفاوت دارد[۴]
به اعتقاد نویسنده بعضى ويژگى‌هايى كه بايد نگارش دايرةالمعارفى را از نوشته‌هاى گروه دوّمى ممتاز كند، اينهاست: 1.سادگى؛ 2. از آفت درازنويسى كه متأسفانه عارض نثر فارسى معاصر (به‌ويژه، نثر روزنامه‌اى و راديو- تلويزيونى) شده است، احتراز شود؛ 3. خوددارى از توسّل به «وجه مجهول» افعال، كه در اثر ترجمه‌هاى تحت‌اللّفظ ناشيانه از زبانهاى فرانسه، انگليسى و غيره از اوايل نهضت ترجمه در ايران (در سده گذشته) آغاز يافته و چهره نثر فارسى را زشت كرده است؛ 4. از حيث جمله‌سازى، احتراز از تعقيد و تكلّف لازم است؛ يعنى، مثلاً، جمله‌هاى مركّبى را كه حاوى يك جمله اصلى/ پايه و بيش از يك جمله تابع/ پيرو و، گاهى، جمله‌اى «معترضه» باشند و خواننده را مجبور به آكروباسى ذهنى كنند، معمولاً مى‌توان با كاربرد درست «نقطه‌گذارى» به چند جمله مستقل يا معطوف به يكديگر تبديل كرد[۵]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب كتاب در ابتداى آن ذكر شده و فهرست نمايه‌ى واژه‌هاى عام و نمايه اعلام در پايان كتاب آمده است. در پاورقى‌ها نيز اصطلاحات لاتين الفاظ كتاب ذكر شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.