جبلی، ابن مسره

ابن مسره، محمد بن عبدالله بن مسره جبلی قرطبی (269-319ق)، متفکر و عارف اندلسی.

جبلی، ابن مسره
NUR15077.jpg
نام پدرعبدالله
ولادت7 شعبان 269ق، برابر با 19 آوریل 883م
محل تولدقرطبه، اسپانیا
رحلتچهارم شوال سال 319ق، برابر با 19 اکتبر سال 913م
مدفنکوه‌های قرطبه
اطلاعات علمی
برخی آثارنصوص من التراث الصوفي الغرب إسلامي

ولادت

او در 7 شعبان 269ق، برابر با 19 آوریل 883م، در قرطبه متولد شد.

پدرش عبدالله گویا از موالى‌ بنی‌امیه یا یکى‌ از قبایل‌ بربر به‌ نام‌ ابوقُرّه‌ در اندلس‌ بوده‌ است‌[۱]، که پس از سفر به مشرق در بصره توسط متکلمین معتزله تعلیم ‌دیده است و به سال 286ق (899م) در مکه درگذشت[۲].

تحصیلات

اولین اساتید او در قرطبه پدرش عبدالله و محمد بن وضّاع (متوفای 287ق) - یکی از نخستین قضات مشهور مذهب مالکی - و نیز خُشنّی - یکی ازهمراهان پدرش عبدالله، در سفر به مشرق – بودند[۳].

پس از رحلت پدرش، ابن مسره به‌همراه تعدادی از شاگردانش از جمله محمد بن مدینی و محمد بن وهب بن صیقل قرطبی، قرطبه را ترک کرد و روانه شهرهای شمال‌ آفریقا شد و در مدارس‌ و محافل‌ علمى‌ آنجا، شرکت‌ ‌کرد. در قیروان‌ در مجلس‌ درس‌ فقیه‌ مشهور احمد بن‌ ناصر (متوفای 317ق‌/929م‌) شرکت‌ داشته‌ است‌. همچنین به‌ مدینه‌ رفته‌ و مدتى‌ را نیز در مکه‌ گذراند و در آنجا یقیناً با ابوسعید ابن‌ عربى‌ (متوفای 314 ق‌/925م‌) شاگرد عارفان‌ و صوفیان‌ مشهور ری مانند جنید، سفیان‌ ثوری و دیگر بزرگان‌ تصوف‌، دیدار داشته‌ است و از آموزه‌های آنها استفاده کرده است[۴].

ابن مسره در طول حکمرانى عبدالرحمان سوم (ناصر) به اندلس بازگشت و از مریدانش - که به سبب آموزه‌های شیوا و زندگی زاهدانه‌اش مجذوب او شده بودند - انجمنی ترتیب داد. چنین گفته شده که ابن مسره به‌همراه مریدان خود در کوهستان‌های اطراف قرطبه به چله‌نشینی می‌پرداختند و ازاین‌رو ایشان به «الجبلی» ملقب‌ شدند[۵].

وفات

وی سرانجام در چهارم شوال سال 319ق، برابر با 19 اکتبر سال 913م، در یک چله‌نشینی کوهستانی در کوه‌های قرطبه درگذشت[۶].

آثار

  1. خواص الحروف و حقائقها و أصولها؛
  2. رسالة الاعتبار.

پانویس

  1. ر.ک: خراسانی، شرف‌الدین، ج4، ص611
  2. ر.ک: خدری، غلامحسین، ص55
  3. ر.ک: بیلار غاریدو کلیمنتی، ص104
  4. ر.ک: شرف‌الدین‌ خراسانى‌، ج4، ص611
  5. ر.ک: خدری، غلامحسین، ص55
  6. ر.ک: بیلار غاریدو کلیمنتی، ص104

منابع مقاله

  1. بیلار غاریدو کلیمنتی، مترجم: اسویق، الحسن، «هل كان ابن مسرّة القرطبي فيلسوفاً؟»، دراسات استشراقية، شتاء 2021- العدد 24 (‎24 صفحه - از 103 تا 126)
  2. شرف‌الدین‌ خراسانى‌، دایرة‎المعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دایرة‎المعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1388.
  3. خدری، غلامحسین؛ مترجم مقاله سرآغاز فلسفه عرفانی در اندلس / ابن مسره و رساله‌ای در باب تفکر، نویسنده: سارا استرومسا؛ سارا سویری، اطلاعات حکمت و معرفت، فروردین 1391، سال هفتم - شماره 1 (‎5 صفحه - از 55 تا 59).


وابسته‌ها