ترجمه نهج‌البلاغه (محمدمهدی جعفری)

ترجمه نهج‌البلاغه (محمدمهدی جعفری)، كتابى است ارزشمند كه توسط ابوالحسن محمد بن حسین سيد رضى (406. 359ق) گردآورى شده و به قلم سيد محمد مهدى جعفرى، در عصر حاضر به فارسى ترجمه شده است.

ترجمه نهج‌البلاغه (محمدمهدی جعفری)
پدیدآوران	شریف الرضی، محمد بن حسین (نویسنده) جعفری، سید محمدمهدی (محقق)
عنوان‌های دیگر	سخنان، نامه‌ها و حکمت‎های امیرالمؤمنین امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام
ناشر	ذکر
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1388 ش
چاپ	3
شابک	‎978-964-307-263-6
موضوع	علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - خطبه‌ها علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نامه‌ها علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏38‎‏/‎‏04‎‏1‎‏ ‎‏1388
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

در ترجمه حاضر سعى شده است تا از گزينش واژه‌هاى متناسب، اما ناآشنا و دور از ذهن، خوددارى و به همان متن ساده ولى درست، بسنده شود.

هر سخن، متن و نثرى، به تناسب زمان، مكان و موضوع، ويژگى‌هایى دارد كه سزاوار است در ترجمه، مورد توجه قرار گيرد، اما سخن اميرمومنان(ع) فرازمانى، فرامكانى و فراقومى است و گويى براى ما، در زمان ما و براى درمان دردهاى فردى و اجتماعى ما سخن مى‌گويد، ليكن برخى از ويژگى‌هاى زبان‌شناسى و دستورزبانى و نگارشى در هر متنى هست كه رعايت نكردن آن‌ها به اصل سخن و هدف زيان مى‌رساند، از اين روى در اين ترجمه، كوشش شده تا آن نكات رعايت گردد. مترجم سعى نموده تا هرگز فعل به اسم، صفت به اسم، قيد به فعل، تاكيد به نرمى، نرمش به خشونت و مانند آن‌ها برگردان نشود و هر جا چاره‌اى از اين كار نبوده، در پاورقى توضيح داده شده است.

سيد رضى تنها براى چهار خطبه عنوان تعيين كرده است كه عبارتند از: شقشقيه، الغزاء، الاشباح، القاصعه. در اين متن براى همه 240 خطبه، كلام، قول، دعا و صيت بخش اول و 79 نامه، بخشنامه، عهدنامه، وصيت‌نامه و پيمان‌نامه بخش دوم، با استفاده از يك دو كلمه يا جمله‌اى از متن، عنوان تعيين شده است.

سيد رضى سخنان اميرمومنان(ع) را از كتاب‌هاى گوناگون گلچين كرده است، لذا گاه چند گل را از گلستان‌هاى مختلف برگرفته و دسته گل تازه‌اى آراسته است و گاه تنها يك شاخه گل را در جاى خرمنى گل گزين كرده است كه هر يك، موضوع و يا موضوعات جداگانه‌اى در پيوند با يكديگر، يا بدون هيچ پيوندى، دارند، لذا دراين متن تلاش شده تا موضوع هرقسمتى در بالاى آن عنوان شود.

براى پژوهشگر در متن نهج‌البلاغة، يافتن واژه‌اى يا موضوعى در يك خطبه يا كلام يا نامه چند فقره‌اى دشواراست، لذا در اين متن، هر جا موضوعى تمام شده، شماره‌اى مانند آيات قرآن در پايان آن گذاشته شده و مطالب و موضوعات ديگر، سر سطر و با عنوان و شماره ديگر شروع شده است.

اميرمومنان(ع) همه آيات قرآن و سنت پيامبر(ص) را با تمام وجود برگرفته و در سخنان خود بازتاب داده است، گاه به شكل تضمين، گاه نقل قول، گاهى هم به صورت تلميح و اقتباس و نقل به مضمون، علاوه بر اين دو منبع، آن بزرگوار از اشعار و ضرب المثل‌ها و تجارب بشرى نيز سود جسته است كه پاره‌اى از آن‌ها روشن است و برخى ناپيدا، در اين متن و ترجمه، به يارى شرح‌هایى مانند ابن ابى‌الحديد، ابن ميثم، علامه شوشترى و مانند اين‌ها، آن منابع و گويندگان آن‌ها روشن گرديده است.

در شماره‌هاى خطبه‌ها و كلام‌هاى بخش اول، مختصر اختلافى هست كه از نسخه‌نويسان و كاتبان قديم است، ولى در اين متن، شماره‌هایى كه آمده، همه مستدل و از روى حساب است، در شماره نامه‌ها هيچ اختلافى در نسخه‌ها نيست، ليكن در شماره و حتى متن بخش سوم، كلمات قصار، اختلاف بسيار است كه همه شماره‌هایى كه در اين متن براى كلمات قصار تعيين شده بر طبق متن مصحح و معتبر ابن شدقم است و از آغاز تا پايان، در پاورقى، به علت اختلافات و حذف برخى از كلمات قصار، اشاره شده است.

مترجم از ترجمه‌هاى گران‌سنگ ديگران مانند ترجمه دكتر جوينى، شرح نواب لاهيجى، شرح مولا فتح‌الله كاشانى به نام «تنبیه الغافلين»، ترجمه‌هاى اخير مانند ترجمه آيت‌الله طالقانى، فيض الاسلام، شرح عبده و... و از همه بيشتر، ترجمه دكتر شهيدى، استفاده نموده و آنچه را به نظر وى تناسب بيشترى با متن عربى داشته، برگزيده و قواعدى را كه در ترجمه بدان پايبند بوده رعايت كرده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.