ايضاح الفتوی في شرح العروة الوثقی

إيضاح الفتوی في شرح العروة الوثقی، شرحی است بر بخش «الاجتهاد و التقليد» از کتاب «العروة الوثقی» سید محمدکاظم یزدی (متوفی 1337ق)، توسط آیت‌الله علی ‌محمدی تاکندی قزوینی (معاصر).

‏ ايضاح الفتوی في شرح العروة الوثقی
پدیدآوران	یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم (نويسنده) محمدی تاکندی قزوینی، علی (نویسنده)
ناشر	دارکتب الاسلامي
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	2011م/1432ق
شابک	‎978-964-465-273-8
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/ي4 ع40282 183/5 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

کتاب با مقدمه شارح آغاز شده که در آن، از تاریخ اجتهاد و تقلید، لوازم اجتهاد، برخی مسائل تربیتی و اخلاقی، نه کتاب روایی شیعه (کتب اربعه حدیثی، وافي، وسائل الشیعه، بحار، مستدرک وسائل و جامع احادیث شیعه) و صحاح سته اهل سنت، ائمه چهارگانه اهل سنت، هفت طبقه رجال شیعه (طبقات مذکور، قدری با طبقات رایج در رجال شیعه متفاوت است) و مراحل هفت‌گانه اجتهاد سخن به میان آمده است. لازم به ذکر است که معرفی کتب و اشخاص مذکور به‌صورت مختصر صورت گرفته است.

ایشان درباره تاریخچه اجتهاد می‌گوید: به اعتقاد شیعه، اجتهاد به معنای اصطلاحی در زمان پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) واقع نشده؛ زیرا معصومین به‌ تصریح قرآن از علم حضوری و لدنی بهره‌مند بوده‌اند و به اصحاب خویش کیفیت تطبیق فروع بر اصول قرآنی را یاد داده‌اند.

اولین کسی که علم اجتهاد و استنباط در عصر غیبت کبری را تدوین نمود، محمد بن احمد بن جنید بود که دو کتاب به نام‌های «تهذيب الشيعة» و «الأحمدي في الفقه المحمدي» را نگاشت. او این دو کتاب را از اصول «اربعمائه» اقتباس نمود.

شارح، موضع استاد خویش، امام خمینی(ره) را نسبت به اجتهاد چنین بیان کرده است: ایشان معتقدند: «إن الاجتهاد كان متداولاً في عصر الأئمة و يدل عليه أخبار كثيرة و مستفيضة؛ كقول محمد بن إدريس في آخر السرائر نقلا عن كتاب هشام بن سالم عن أبي‌عبدالله(ع) أنه قال: إنما علينا أن نلقي عليكم الأصول و عليكم أن تفرعوا و عن الإمام الرضا(ع) أنه قال: «علينا إلقاء الأصول و عليكم التفريع و...».

وی سپس خلاصه بحث را چنین ارائه می‌دهد: از آنچه بیان شد از آیات کریمه و روایات شریفه مستفیضه که تعداد آنها به بیش از پانصد روایت می‌رسد (طبق آنچه از آیت‌الله بروجردی نقل شده)، مراد از اجتهاد، آگاهی مکلفین از تکلیف و وظیفه خود از طریق ادله است و این چیزی نیست مگر اجتهاد مصطلحی که به آن اشاره شد.

شارح، لوازم اجتهاد را سه چیز دانسته: استقصای ادله اجتهادی، تسلط کامل بر قواعد کلی اصولی (ادله فقاهتی) و آشنایی با اقوال علما در هر مسئله فقهی.

شارح بابت این شرح، یک سال و نیم زحمت کشیده و آن را در سال 1374ش، به پایان رسانده است. ایشان در این کتاب، 72 مسئله را شرح داده است.

روش وی چنین است که مسئله‌ای از مسائل کتاب عروه را ذکر می‌کند، سپس بخش‌هایی از آن مسئله را که نیاز به توضیح و شرح دارد، توضیح می‌دهد. بسیاری از توضیحات شارح با لفظ «أقول» آغاز شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.