المنهاج السوي في ترجمة الإمام النووي
المنهاج السوي في ترجمة الإمام النووي، نوشته جلال‌الدین سیوطی (849-911ق) است. او با شناختی که از بزرگی فضایل و شکوه علمی نووی داشته است، زندگی او را تصویر می‌کند و در این کار، از گزارش‌هایی که درباره نووی شده است و نیز از جستجو در آثار مکتوبش و منقبت‌هایی که در کتاب‌های تراجم و سیره‌نویسی‌ها یافت می‌شوند، بهره گرفته است. احمد شفیق دمج پژوهش «المنهاج» را انجام داده است[۱].
| المنهاج السوي في ترجمة الإمام النووي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) دمج،احمد شفیق (محقق) |
| ناشر | دار ابن حزم |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1408ق - 1988م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /س9م8 150/5 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
سیوطی (که بیشتر نقل قول‌ها را از «شیخ ابن عطار» شاگرد و ترجمه‌نویس نووی بازگو نموده است)[۲]، کتابش را با بحث‌هایی درباره نسَب و فضیلت‌های برجسته نووی و ستایشی که «سُبکی»، «ابن فضل‌الله» و «ابن عطار» از او نموده‌اند، آغاز می‌کند[۳]. او سپس، نگاهی به نخستین دوره از زندگی نووی می‌افکند و از دوران کودکی و جوانی، اشتغالات علمی (آموختن 12 درس در روز)، حج گزاردن، شیفتگی به علم طب و برخوردی که با ابلیس داشته است، سخن می‌گوید[۴]. او به استادان نووی در فقه، زبان عربی، حدیث و علوم دیگر می‌پردازد و به رعایت شدید وقت، نویسندگی، ریاضت نفس و کرامت‌هایی که از وی نقل شده است و نیز به تولیتی که در «مشیخه دارالحدیث اشرفیه» داشته است، اشاره می‌کند[۵].
سیوطی از کسانی که از نووی دانش آموخته‌اند و نیز، از نوشتجات و شیوه نوشتن او می‌نویسد و به کتاب‌های «الروضة»، «شرح صحيح مسلم»، «المجموع»، «المنهاج»، «تهذيب الأسماء و اللغات»، «شرح الوسيط» و دیگر مصنفات او می‌پردازد. نویسنده همچنین، از دستوری که نووی به شاگردش (ابن عطار) در شستن و محو تصنیفاتش داده است، سخن می‌گوید[۶].
سیوطی نامه‌نگاری‌هایی را که نووی با «ملک ظاهر» داشته و از او رعایت حال مردم و عالمان را درخواست کرده است، می‌آورد. او سپس، از روزهای پایانی عمر نووی می‌نویسد و شعرهایی را که در رثایش سروده‌اند، درج می‌کند. سیوطی پنج فائده را به پایان کتابش ملحق می‌کند و در آن‌ها نووی را در رأس عالمان قرن هفتم می‌نشاند؛ استادان او را برمی‌شمرد؛ به نسب او اشاره می‌کند؛ از زادگاه او می‌گوید و پدرش را می‌شناساند[۷].
احمد شفیق (محقق) در نسبت «المنهاج» به سیوطی می‌گوید که نویسنده در کتاب دیگرش «حسن المحاضرة» از آن یاد کرده است؛ هرچند در آنجا از نامش سخنی نگفته است. همچنین، در عنوان کتاب اختلاف است؛ در نسخه «الاسکوریال» به‌جای السوي، «السنوي» درج شده است و در نسخه برلین و نسخه‌های دیگر، همان «السوي» آمده است. محقق در پژوهشش از هر دو نسخه بهره می‌گیرد. او نشانی برخی از عبارت‌های سیوطی را در منابع دیگر جستجو می‌کند و در این کار، به کتابی که سخاوی در شرح حال نووی نوشته و بیشتر مطالب را از زبان شاگرد او (ابن عطار) نقل نموده است، استناد می‌کند. محقق نشانی آیه‌ها و حدیث‌ها را نیز ثبت کرده است[۸].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محقق و متن کتاب.