الكنى و الأسماء
الكنی و الأسماء، تألیف مسلم بن حجاج قشیری نیشابوری (204-261ق)، از جمله کتبی است که رجال حدیث را به‌ترتیب کنیه‌ها و اسامی ذکر و جرح و تعدیل کرده است. مطاع طرابیشی بر کتاب مقدمه نوشته است.
| الكنى و الأسماء | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مسلم بن حجاج (نويسنده) طرابیشی، مطاع (مقدمه‌نويس) |
| ناشر | دار الفکر |
| مکان نشر | سوریه - دمشق |
| سال نشر | 1404ق - 1984م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | م5ک9 114/8 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
حاکم در «المعرفة»، ابن الصلاح در «المقدمة» و کتانی در «المستطرفة»، به فراوانی کتب نوشته‌شده در موضوع کنی و اسماء اشاره کرده‌اند. محقق در مقدمه کتاب در این رابطه به نام چهل اثر با توضیحی مختصر اشاره کرده است[۱].
«الكنی و الأسماء»، نامی است که بر جلد نسخه خطی کتاب ذکر شده است. اما در منابع دیگر به‌صورت مقلوب «الأسماء و الكنی» و یا «الأسامي و الكنی» و یا تنها «الكنی» هم آمده است[۲].
ویژگی‌ها و شیوه نگارش
- محقق اثر در مقدمه، در تبیین ارتباط مطالب کتاب با تاریخ کبیر بخاری معتقد است که هرکس در «الأسماء و الكنی» مسلم تأمل کند متوجه خواهد شد که این کتاب منقول از کتاب محمد بن اسماعیل بخاری و مطالبش با آن یکی است[۳].
- مسلم کتابش را عموماً بر ذکر کنیه‌ها و اسامی بنا نهاده؛ بدین‌صورت که ترجمه اعلام را با ذکر کنیه آغاز کرده و غالباً اسم را به دنبال آن نمی‌آورد و به کنیه بسنده می‌کند. گاه نسبت را به آن اضافه می‌کند و یا مکان اقامت مترجم و لقبش را ذکر می‌کند. گاهی معرفی موجزی نیز می‌افزاید (مانند: صاحب العربية، صاحب الرأي، صاحب سمر، مولی فلان، شهد كذا). گاه نیز با لفظ «سمع» یا «عن» یک یا دو یا سه تن از اساتید مترجَم و یا با لفظ «روي عنه» یک یا چند تن از رواتش را نام می‌برد.
- اگر آن شخص بیش از یک کنیه داشته باشد آن را در دو جا ذکر می‌کند و گاه با عبارت «و قد ذكرناه» به این نکته اشاره می‌نماید.
- صحابه نیز با عبارت «له صحبة» یا «صاحب رسول‌الله(ص)»، از دیگران متمایز شده‌اند. به طبقات صحابه نیز با عبارات «شهد بدراً مع رسول‌الله(ص)» یا «كاتب رسول‌الله(ص)» یا «مولی النبي(ص)» و مانند آن اشاره شده است.
- ظاهراً قشیری ملتزم به یک حد نهایی برای ترجمه‌ها بوده و بر آن چیزی نمی‌افزوده است و آن – بعد از حذف ابن و ابو - بیست کلمه است.
- با مقایسه دو کتاب مسلم و بخاری می‌توان دریافت که کتاب مسلم در استفاده راحت‌تر و منظم‌تر از کتاب بخاری است[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.