العزيز شرح الوجيز المعروف بالشرح الکبير
العزيز شرح الوجيز، معروف به «الشرح الكبير»، نوشته عبدالکریم رافعی قزوینی شافعی (متوفی 623ق)، شرح بر کتاب «الوجيز في فقه الإمام الشافعي» ابوحامد غزالی (متوفی 505ق) است. این اثر با تحقیق علی محمد معوض و عادل احمد عبدالموجود در سیزده جلد منتشر شده است.
| العزيز شرح الوجيز المعروف بالشرح الکبير | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رافعی قزوینی، عبدالکریم بن محمد (شارح)
غزالی، محمد بن محمد (نویسنده) معوض، علی محمد (محقق) عبدالموجود، عادل احمد (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | الوجيز. شرح فتح العزيز في شرح الوجيز |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 1417ق. = 1997م. |
| چاپ | چاپ يکم |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 13 |
| کد کنگره | غ4 و3024 / 175/5 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
افزون بر این سیزده جلد که حاوی متن و شرح است، جلدی مستقل بدون شماره جلد، عرضه شده که مقدمه محققان را در بر دارد.
الوجيز یکی از نوشته‌های فقهی غزالی است که مشتمل بر فقه مذهب امام شافعی است و به‌ترتیب ابواب فقهی با طهارت آغاز و با کتاب عتق به پایان آمده است.
در مقدمه محققان، مباحث فراوانی ذکر شده که شمول احکام تشریعی بر مصالح بندگان، فقه اسلام و تطورات آن، مذاهب فقهی، ذکر کتب مذهب شافعی، دلالت نص و مصالح مرسله از آن جمله است.
از صفحه 392 مقدمه، شرح حال غزالی با ذکر اسم و نسب و وطن و اساتید و شاگردان و تألیفات او مطرح شده است. در این بخش از مقدمه، 68 اثر وی لیست شده است[۱].
پس از آن شرح حال رافعی نیز به همان ترتیب ذکر شده است. محققان، از ده اثر رافعی یاد کرده‌اند که شرح کبیر و شرح صغیر از آن جمله‌اند[۲].
رافعی به صاحب شرح معروف است و مقصود از شرح، «الشرح الكبير» است. این کتاب «العزيز» نیز نامیده شده و البته برخی - سبکی در کتاب طبقاتش و ذهبی در «سير أعلام النبلاء» - از اینکه لفظ «العزيز» را بر غیر کتاب خدا اطلاق کنند، پرهیز کرده و آن را این‌گونه نامیده‌اند: «الفتح العزيز في شرح الوجيز»؛ اما از دیدگاه محققان اثر، «العزيز شرح الوجيز» بهتر است[۳].
در ادامه مقدمه، به 24 نسخه از کتاب اشاره شده است[۴].
شرح کتاب، مجزای از متن الوجيز، در قالب «قال الغزالي»، «قال الرافعي» ارائه شده است.
فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن ذکر شده است. در پاورقی‌های کتاب نیز اختلاف نسخ، ارجاعات و برخی توضیحات محققین ارائه شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محققان و متن کتاب.