الشيعة السعوديون
الشيعة السعوديون؛ قراءة تاریخیة و سیاسیة لنماذج مطلبية، اثر ابراهیم هطلانی، کتابی است پیرامون شیعیان عربستان که به زبان عربی و در دوران معاصر، نوشته شده است.
| الشيعه السعوديون | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | هطلاني، ابراهیم (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | عنوان فرعی: قراءة تاریخیة و سیاسیة لنماذج مطلبية |
| ناشر | رياض الريس للکتب و النشر |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 2009م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در دو فصل، تنظیم شده است. در فصل اول، مطالب مختصری پیرامون تاریخ تشیع و دیدگاه متفاوت مسلمانان پیرامون صحابه ارائه گردیده و در فصل دوم، به نحوه تشکیل دولت سعودی در عربستان و چگونگی شکل‌گیری وهابیت در آن، اشاره شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، نکاتی پیرامون کتاب و مطالب آن، درج گردیده است.[۱]
فصل اول، در نه عنوان زیر، به معرفی تشیع اختصاص یافته است: نویسنده در عنوان نخست، ابتدا به بررسی اصل تشیع پرداخته و سپس سبب انقسام مسلمین به شیعه و سنی و اعتقاد آنان پیرامون احقیت و اولویت در خلافت پیامبر(ص) را توضیح داده است.[۲]
در عنوان دوم، دیدگاه مسلمین نسبت به صحابه و نزدیکان به پیامبر(ص) و جرح و تعدیل شیعیان نسبت به برخی از صحابه توضیح داده شده است.[۳]
نویسنده در عنوان سوم، به این نکته تأکید دارد که پیامبر(ص) پس از خویش، وصیت و سفارش به خلافت و جانشینی شخص خاصی نفرموده و این امر را متروک و تعیین خلیفه را به صحابه واگذار کرده است. البته وی به این نکته نیز اشاره دارد که مراجع شیعه، اعتقاد به تعیین حضرت علی(ع) از سوی پیامبر(ص) به خلافت دارند و در این زمینه، نصوص و آیاتی نیز از قرآن کریم، ذکر شده است.[۴]
از جمله دلایلی که در این قسمت از کتاب، به‌عنوان استدلالات شیعه بر امامت و خلافت بلاواسطه حضرت علی(ع) نقل شده، عبارت است از: آیه تطهیر، حدیث شریف کساء، حدیث غدیر و حدیث ثقلین.[۵]
در چهارمین عنوان، تاریخ بحرین و نحوه اسلام آوردن اهالی آن، توضیح داده شده است. بحرین نامی است که در قدیم، بر سرزمینی خشک واقع بین ساحل خلیج و صحرای «دهناء» یا منطقه یمامه (ساحل خلیج در شرق آن و صحرای دهناء در غرب آن) اطلاق می‌شد و شامل جزایر مقابل آن از جمله بصره در شمال و عمان در جنوب می‌شود.[۶]
در منطقه هجر، عده‌ای از قبایل عربی که معروف‌ترین آنها، قبایل ازد، بکر بن وائل، عمر بن الجعید بن عبدقیس بودند، زندگی می‌کردند که از تهامه به آنج مهاجرت نموده بودند.[۷]
در نحوه ایمان آوردن مردم بحرین، نویسنده داستانی را به نقل از صاحب «الإصابة» که ماجرایی در ضمن ذکر زندگی‌نامه صحار بن العباس یا صحار العبدی است، نقل می‌کند که بر طبق آن، منذر بن عایذ بن الحارث بن منذر بن النعمان العصری، با راهبی رفاقت و دوستی داشته و هر سال، او را ملاقات می‌کرده است. در یکی از همین ملاقات‌ها، راهب به وی خبر از ظهور پیامبری در مکه می‌دهد که نشانه او، قبول هدیه و نگرفتن صدقه و نیز وجود علامتی بین دو کتف او است. منذر پس از مزگ راهب، فرزند خواهر خود را که دامادش نیز بوده، به مکه می‌فرستد... پس از مراجعت و تصدیق وی به وجود این علایم، منذر اسلام می‌آورد، ولی مدتی آن را پنهان می‌دارد. سرانجام با شانزده تن از مردان هجر، راهی مدینه می‌شود... در سال فتح مکه، گروه مزبور بر پیامبر(ص) وارد می‌شوند... سرانجام پیامبر عهدنامه‌ای را برای علاء بن حضرمی می‌نویسد و او را فرمانروای بحرین می‌گرداند... بدین‌وسیله، اسلام وارد این سرزمین می‌گردد.[۸]
اخبار رده، تاریخ تشیع در منطقه خلیج، دعوت قرامطه، دولت قرامطه و دولت اخیضریین، سایر عناوین این فصل می‌باشند.[۹]
فصل دوم نیز دارای ده عنوان به ترتیب زیر می‌باشد: در عنوان اول تا سوم، به چگونگی شکل‌گیری دولت سعودی در أحساء و نقش شیخ محمد بن عبدالوهاب در آن، اشاره گردیده است.[۱۰]
در چهارمین عنوان، چگونگی شکل‌گیری وهابیت و رابطه وهابیون و شیعیان بیان شده.[۱۱]و در عنوان پنجم، به فعالیت‌های سیاسی و انقلابات شیعیان در شرق عربستان و نقش ایران در آن، اشاره گردیده است.[۱۲]
جغرافیای تشیع در عربستان، شیعه در مدینه منوره، شیعه در نجران، پیدایش اسماعیلیه، حزب‌الله حجاز و... سایر عناوین مطرح‌شده در این فصل می‌باشد.[۱۳]
در پایان کتاب، تصاویری از برخی شخصیت‌های دینی و سیاسی ایران و عربستان، درج گردیده است.[۱۴]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست اعلام و اماکن مذکور در متن، در انتهای کتاب آمده است. در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع، در پاره‌ای موارد، توضیحاتی پیرامون برخی از کلمات و عبارات متن داده شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.