الأنوار الجلالية في شرح الفصول النصيرية
الأنوار الجلاليّۀ في شرح الفصول النصيريّۀ، كتابى است به عربى در اصول عقايد شيعه كه در شرح فصول نصيريه خواجه نصيرالدين طوسى، به قلم فاضل مقداد نگاشته شده است.
| الأنوار الجلالية في شرح الفصول النصيرية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (نویسنده)
فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (شارح) حاجی‌آبادی، علی (محقق) جلالی نیا، عباس (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | الفصول النصیریة. شرح |
| ناشر | آستانة الرضوية المقدسة، مجمع البحوث الإسلامية |
| مکان نشر | مشهد مقدس - ایران |
| سال نشر | 1378 ش یا 1420 ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-444-212-1 |
| موضوع | شیعه - اصول دین
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، 597 - 672ق. الفصول النصیریه - نقد و تفسیر کلام شیعه امامیه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 210 /ن6 ف6027 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب حاضر مقدمه محققان؛ آقايان: على حاجى آبادى و عباس جلالى نيا، مقدمه مؤلف و چهار فصل را در خود جاى داده است.
گزارش محتوا
اين كتاب چنانچه از نامش پيداست، شرحى بر كتاب فصول نصيريه خواجه طوسى است كه خود كتابى است فارسی در علم كلام. از كتاب خواجه علاوه بر عنوان فوق، با نام‌هاى الفصول في الاصول، فصول العقائد، اصول دين و فصول اعتقادى نيز ياد شده است.
اين كتاب را ركن‌الدين محمد استرآبادى، جد فاضل مقداد و شاگرد علامه حلى كه قريب العصر با خواجه نيز بوده، به عربى ترجمه كرده است. بر اين كتاب شروح متعددى نگاشته شده كه از آن جمله است شرح حاضر با عنوان الانوار الجلاليه.
خواجه طوسى از كسانى است كه به خوبى توانسته اصول آيين دوازده امامى را بر روى مبانى كلامى استوار ساخته و شايد بهتر از ديگران آن را با قواعد عقلى سازش داده است.
كتاب فصول نصيريه در چهار فصل توحيد، عدل، نبوّت و امامت و معاد نگارش يافته است.
خواجه در فصل اول به اثبات واجب‌الوجود پرداخته و قاعده «الواحد لا يصدر عنه الا الواحد» را زير سؤال برده است. همچنين در اين فصل به ردّ نظريه عدم علم واجب تعالى به جزييات، بر خلاف نظر شيخ الرئيس و فلاسفه مشاء، به اثبات متكلم بودن حق‌تعالى و نفى كلام لغتى پرداخته است.
برخى مباحث مطرح شده در اين فصل عبارت است از: وجود ضرورى است، وجود نياز به تعريف ندارد، تقسيم وجود به واجب و ممكن، خواص ممكن، اثبات واجب، وحدت شخصى واجب، واجب نه ضد دارد و نه شریک، اثبات علم واجب تعالى به هر معلومى، نقض قول فلاسفه مبنى بر اينكه خداوند علم به جزئيات زمانى ندارد، معرفى روش اولیاء در شناخت بارى تعالى و...
در فصل دوم، به حسن و قبح عقلى افعال، عدم صدور فعل قبيح از واجب، رد نظريه جبر اشاعره و نفى تكليف مالايطاق پرداخته است.
فصل سوم در وجوب ارسال رسل، وجوب عصمت و اعجاز برای نبى، نبوت شخص پيامبر(ص)، وجوب نصب امام و عصمت ائمه، وجوب امامت ائمه اثناعشر و عصمت ايشان، و در غيبت امام عصر(ع) مى‌باشد.
فصل چهارم نيز در وجوب ثواب و عقاب الهى، اثبات معاد جسمانى و در ردّ محال بودن معاد جسمانى و حشر اجساد، طبق نظر فلاسفه مشاء، و در خلود ثواب و عقاب و بهشت و جهنم، قبح خلف وعده از ناحيه بارى‌تعالى و درشفاعت حضرت محمد(ص) و معناى ايمان مى‌باشد.
وضعیت کتاب
كتاب حاوى پاورقى‌هاى محققان و نيز فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد:
فهرست آيات، احاديث و روايات، اشعار، طوائف و فرقه‌ها، كتاب‌هایى كه در متن از آنها ياد شده است، اعلام كتاب، موضوعات كتاب.
منابع مقاله
- كريمى، رامين، دائرةالمعارف تشيع، جلد دوازدهم، ص330.
- متن كتاب.