اسفراینی، شهفور بن طاهر
اِسْفَرايِنى، ابوالمظفر عمادالدين شاهفور (شهفور) بن طاهر بن محمد (وفات: تقریبا471ق1078/م)، لقبش عمادالدین و کنیه‌اش ابوالمظفر، فقيه، اصولى، مفسر، متكلم شافعی، اولين مفسر قرآن به زبان فارسی، صاحب کتاب تاج التراجم في تفسير القرآن للأعاجم.
| نام | اسفراینی، شهفور بن طاهر |
|---|---|
| نام‌های دیگر | اسفراینی، ابو ال‍م‍ظف‍ر ع‍م‍اد ال‍دی‍ن شاهفور بن طاهر
اسفراینی، طاهر بن محمد شهفور اسفراینی شهفور الاس‍ف‍رای‍ی‍ن‍ی اس‍ف‍رای‍ی‍ن‍ی، شاهفور بن طاهر |
| نام پدر | طاهر یا محمد |
| متولد | قرن پنجم |
| محل تولد | اسفراین |
| رحلت | 471 ق یا 1078 م |
| اساتید | عبدالقاهر بن طاهر ابو منصور بغدادي |
| برخی آثار | التبصير في‌الدين و تمييز الفرقة الناجية عن الفرق الهالكين |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01717AUTHORCODE |
ذهبى و حاجى خليفه بر خلاف ديگر منابع، نام وى را طاهر و نام پدرش را محمد نوشته‌اند و از آنجايى كه تفسير وى تاج التراجم به تفسير طاهرى نيز معروف است، برخى گفته‌اند كه نام او طاهر، و شاهفور (معرب شاهپور) لقب و شهرت او بوده است.
اساتید و شاگردان
اسفراينى از ابن مَحمِش و اصحاب عبدالرحمان بن كيسان معروف به اصم و نيز اصحاب ابوعلى حامد بن محمد رفاء حديث شنيد و از آنان روايت كرد و كسانى چون زاهر شحّامى از وى حديث نقل كرده‌اند. عبدالغافر فارسی نيز از او اجازۀ نقل حديث داشته است. اسفراينى مدتى طولانى در طوس اقامت گزيد و در آنجا مردمان بسيارى از او بهره بردند. به گفتۀ ابن عساكر وى در این مدت با خواجه نظام‌الملک روابطى نزدیک داشته است. صريفينى و ذهبى، اسفراينى را داماد ابومنصور بغدادى دانسته، و او را بسيار ستوده‌اند.
مذهب
اسفراينى در فقه، شافعى و در علم كلام، اشعرى مذهب بود. وى از ذوق شاعرى نيز بى‌بهره نبود و داوودى، 5 بيت شعر در اخلاقيات از او نقل كرده است. وى در طوس درگذشت.
آثار
1. التبصير فى‌الدين و تمیيز الفرقة الناجية عن الفرق الهالكين؛ اسفراينى در این کتاب، فرق غير اهل سنت را سخت نكوهش مى‌كند و سعى بر آن دارد كه يگانگى آراء محدثان و فقهاى اهل سنت را چون شافعى، ابوحنيفه، مالك، اوزاعى، داوود اصفهانى، زهرى، ليث ابن سعد و حتى احمدبن‌حنبل كه اختلافات بسيارى در عقايد و آراء وى با ديگر مذاهب اهل سنت وجود دارد، به اثبات رساند.
2. تاج التراجم في تفسير القرآن للاعاجم. این کتاب از تفسيرهاى مهم به زبان فارسی است.[۱].
پانویس
- ↑ ضیائی، علی اکبر، ج8، ص324
منابع مقاله
ضیائی، علی اکبر، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول 1377