ابن ملا فروخ، محمد بن عبدالعظیم
محمد بن عبدالعظیم بن ملا فروخ، مکنی به ابوعبدالله و ملقب به عبدالعظیم، از عالمان حنفی‌مذهب مکه و صاحب برخی تألیفات که در اواخر عمرش ترک فتوا گفت. «القول السديد في بعض مسائل الاجتهاد والتقليد» یکی از کتاب‌های اوست.
| نام | ابن ملا فروخ، محمد بن عبدالعظیم |
|---|---|
| نامهای دیگر | محمد بن عبدالعظيم المكي الرومي الموري الحنفي الملقب بابن ملا فروخ |
| نام پدر | عبدالعظیم |
| متولد | 996ق |
| محل تولد | مکه |
| رحلت | یک‌شنبه 26 ربیع‌الاول 1061ق |
| اساتید | عبدالعظیم بن ملا فروخ پدر ایشان |
| برخی آثار | القول السديد في بعض مسائل الإجتهاد و التقليد |
| کد مؤلف | AUTHORCODE45299AUTHORCODE |
نام و نسب
نامل کامل وی ابوعبدالله محمد مکی حنفی بن ملا فروخ بن عبدالمحسن بن عبدالخالق موروی (منسوب به موره، یکی از شهرهای روم) و ملقب به عبدالعظیم بوده است.
خاندان وی، امیران حج در دمشق بودند و آخرینشان عساف پاشا، در سال 1801م، از دنیا رفت. بیت فروخ در مکه، از خانه‌های مشهور به حفظ کتاب‌های قدیمی به‌خصوص کتاب‌های تألیف مکه هستند[۱].
ولادت
ابن ملا فروخ، در سال 996ق، در مکه به دنیا آمد.
تحصیلات
وی در مکه رشد کرد. جَوّ خانه آنها جو علمی بود و خانه‌شان کتابخانه‌ای داشت سرشار از کتاب‌های قدیمی، به‌خصوص کتاب‌های تألیف علمای مکه.
وی در نزد پدرش رشد و تربیت یافت و قرآن را در کودکی حفظ کرد. سپس از علمایی که مکه محل اقامت یا گذر آنها بود، اعم از مقیم و مجاور و حاجی، کسب علم کرد[۲].
وفات
ابن ملا فروخ، در آخر عمرش پس از مریضی و شک زیاد در طهارت، ترک فتوا کرد و روی درب خانه‌اش منع از فتوا را نوشت. وی در شب یک‌شنبه 26 ربیع‌الاول 1061ق، در مکه از دنیا رفت و در معلاه، به خاک سپرده شد[۳].
فرزندان
پسرانش به‌ترتیب سن عبارتند از: محمد، عبدالله، صبغة‌الله، عبدالمحسن و ابوالیسر. از دیگر فرزندانش اطلاعی نداریم. از میان ایشان، عبدالله نبوغ بیشتری داشت و پس از پدرش متولی افتا شد. عبدالله نیز در بلد الحرام (مکه مکرمه) از دنیا رفت، درحالی‌که فرزندی نداشت[۴].
اساتید
- شیخ علاء مصری شاگرد ابن نجیم؛
- شیخ احمد بن ابراهیم بن علان شهاب‌الدین صدیقی شافعی؛
- نورالدین علی بن سلطان محمد هروی، معروف به قاری حنفی مکی؛
- شیخ خالد بن محمد بن محمد بن عبدالله جعفری مغربی مکی مالکی[۵].
شاگردان
- علی بن حسین بن عمر بن حسین بن عمر، عالم یمنی مکی؛
- سید محمد بن ابوبکر بن احمد، مشهور به شلبی بن ابوبکر بن علوی حسینی تریمی مکی شافعی؛
- عبدالله بن محمد بن ملا فروخ، فرزندش[۶].
فعالیت‌های علمی
- مدرس در مقام حنفی به امر سلطان احمد اول ابن سلطان محمد ثالث؛
- مدرس مدرسه محمد پاشا و سپس مدرسه مرادیه؛
- امام مقام حنفی و خطیب مسجدالحرام و مسجد نمره و مشعر الحرام؛
- متولی فتوا در 20 سالگی، که در آن زمان در جوانی از باب حسبه، فتوا می‌داد؛ کار وی در این ارتباط در مکه، استمرار یافت و تا آخر عمرش به‌عنوان یک فقیه شناخته می‌شد؛ هرچند همان طور که ذکر شد، در اواخر عمر، ترک فتوا کرد[۷].
آثار
- القول السديد في مسائل الاجتهاد والتقليد؛
- إعلام القاصي والداني بمشروعية تقبيل الركن اليماني؛
- حكم صوم الست من شوال؛
- حكم الاقتداء من سطح خلاوي السلطان قايتباي؛
- رسالة في عدم كراهة الاقتداء بالأمرد؛
- رسالة في صلاة التسابيح[۸].
پانویس
منابع مقاله
ابومعاذ، ترجمة المؤلف، آغاز جلد یکم از کتاب «القول السديد في بعض مسائل الاجتهاد والتقليد»، اثر ابن ملا فروخ، محمد بن عبدالعظیم، با تحقیق جاسم بن محمد بن مهلهل الیاسین و عدنان بن سالم بن محمد الرومی، دارالدعوة، کویت، 1408ق/1988م.