ابن بطه قمى، محمد بن جعفر
ابن بُطّه قُمى، ابوجعفر محمد بن جعفر بن احمد، محدث شیعى سده 4ق/10م.
| ابن بطة قمى، محمد بن جعفر | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ابن بُطّة قُمى، ابوجعفر محمد بن جعفر بن احمد |
| لقب | مؤدب |
| نام پدر | جعفر بن احمد |
| محل زندگی | قم، بغداد |
| اطلاعات علمی | |
| علایق پژوهشی | حدیث |
| مشایخ | احمد بن ابی‌عبدالله برقى، محمد بن حسن صفار، محمد بن على بن محبوب |
| شاگردان | حسن بن حمزة علوی طبری، ابوالمفضل محمد بن عبدالله بن مطلب شیبانى |
| برخی آثار | تفسیر أسماءالله، قرب‌الإسناد، فهرست ابن بطه |
ولادت
از شناخت استادان و مشایخ و نیز شاگردان و روایت كنندگان از او مى‌توان حدس زد كه وی احتمالاً در اواخر سده 3ق/9م متولد شده و در نیمه اول سده 4ق درگذشته است. وی كه به «مؤدب» نیز شهرت داشته در قم مى‌زیسته و به دانش و ادب معروف بوده است. گویا زمانى در بغداد زیسته است چرا كه برخى در بغداد از او دانش آموخته و اجازه روایت یافته‌اند.
شخصیت رجالی
تقریباً در تمام منابع رجالى شیعى، ابن بُطّه به ایمان و پارسایى ستوده شده است. در عین حال غالب رجال‌شناسان شیعى، او را «ضعیف» دانسته و گفته‌اند كه وی، روایات را سهل‌انگارانه نقل كرده و لذا در احادیث منقول او، اشتباه بسیار هست، اما برخى از رجال‌شناسان متأخر، وی را «ثقه» یاد كرده‌اند. با این‌همه، ابن بطه در سلسله راویان كسانى چون ابن بابویه قمى، شیخ مفید و طوسى قرار دارد.
مشایخ
ابن بطه از تنى چند از راویان بنام شیعى روایت كرده است كه عبارتند از: احمد بن ابی‌عبدالله برقى، محمد بن حسن صفار، محمد بن على بن محبوب، محمد بن عبدالله بن عمران، محمد بن احمد بن یحیى، حسن بن على بن شعیب صایغ و حسین بن حسن بن ابان قمى. وی از محمد بن عبدالرحمان بن قبة متكلم شیعى نیز استفاده كرده است.
شاگردان
راویانى كه از او روایت كرده‌اند از این قرارند: حسن بن حمزه علوی طبری (د358ق/969م)، ابوالمفضل محمد بن عبدالله بن مطلب شیبانى، سمع بن حاتم، جعفر بن حسین، احمد بن هارون فامى، و جعفر بن محمد بن مسرور.
آثار
به ابن بطه آثاری نسبت داده شده كه هیچ‌یك از آنها در دست نیست. این آثار عبارتند از: تفسیر أسماءالله، قرب‌الإسناد؛ فهرست ابن بطه كه به گمان قوی، همان كتاب طبقات الرجال اوست و دنباله كار استادش برقى است و گویا همین فهرست است كه رجال‌شناسان گفته‌اند دارای آشفتگى بسیار است. افزون بر اینها، وی كتابى به سبك و سیاق خصال صدوق و كتاب محاسن برقى تدوین كرده كه بر اساس اعداد بوده و با عناوین كتاب الواحد، كتاب الاثنین، كتاب الثلاثة تا بیش از 40 كتاب تنظیم شده و احتمالاً در یك كتاب جمع شده بوده است. [۱]
پانویس
- ↑ یوسفى اشكوری، حسن، ج3، ص128
منابع مقاله
یوسفى اشكوری، حسن، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.