أصول الاستنباط
أصول الاستنباط، به زبان عربى، مشتمل بر یک دوره علم اصول فقه است كه به روشى جديد و با سبکی روان، با ویژگى‌هاى كتب درسى در عصر حاضر، توسط سيد على نقى حيدرى(1325 - 1403ق)، از شاگردان علامه نايينى و سيد ابوالحسن اصفهانى و از دانشمندان قرن اخير عراق و از شخصيت‌ها و علماى شهر بغداد، نگاشته شده است و امروزه، به‌عنوان اولین کتاب اصولى در حوزه علمیّه، قم به جاى معالم الأصول تدريس مى‌گردد.
| اصول الاستنباط | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حیدری، علی نقی (نویسنده) |
| ناشر | لجنة ادارة الحوزة العلمیة بقم المقدسة |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1412 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اصول فقه شیعه - تاریخ اصول فقه شیعه - قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 159/8 /ح9الف6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
مطالب کتاب در ضمن هشت عنوان كلى به شرح زير تنظيم شده است:
- «كلمة المؤلف»[۱]؛
- «الماع الى تاريخ الفقه و اصوله»[۲]؛
- «الجزء الاول مباحث الالفاظ»، مشتمل بر عناوین «تمهيد ما هو اصول الفقه»، «مباحث اولیة»، پنج باب و یک خاتمه[۳]؛
- «الجزء الثانى الادلة العقلية»، مشتمل بر یک تمهيد و سه فصل؛
- «التعادل و التراجيح»؛
- «الاجتهاد و التقليد»؛
- «تحليل و تمحيص لبعض ادلة الاحكام»؛
- «توجيه النبى امته في التشريع الاسلامى»[۴].
مؤلف، در این کتاب، علاوه بر طرح مباحث با بيانى ساده و روان، در پایان هر درس، خلاصه‌اى از همان درس را به همراه تمرين‌هایى از مطالب آن آورده است.
گزارش محتوا
عنوان اول، مشتمل بر معرفى مختصر کتاب و بيان شيوه نگارش آن است.
عنوان دوم، بيان‌گر چهار دوره (دوره على(ع)، دوره حسنين و سجاد(ع)، دوره صادقين(ع)، و دوره امام رضا و فرزندان بزرگوارش)، برای علم فقه و اصول و وجه اختصاص شيعه به فقه اهل‌بيت و تأسيس علم اصول فقه است[۵].
عنوان سوم، حاوى تعريف علم اصول، موضوع هر علم، تمايز علوم، موضوع و مسائل و غايت و تبویب علم اصول، مباحث مربوط به حقيقت شرعيه و صحيح و اعم و اشتراك لفظى و مشتق، مباحث مربوط به اوامر و نواهى و مفاهيم و عموم و خصوص و مطلق و مقيد و بيان معناى برخى از الفاظ در اصطلاح، است[۶].
عنوان چهارم، شامل بيان حالات سه‌گانه مكلف در رابطه با حكم شرعى، مباحث مربوط به قطع و ظن و شك است[۷].
عنوان پنجم، مشتمل بر مباحث مربوط به تعادل و تراجيح است[۸].
عنوان ششم، شامل مباحث اجتهاد و تقليد است.[۹]
عنوان هفتم، حاوى توضيح و تحليل برخى از ادله، همچون قياس، استحسان، مصالح مرسله، شرايع پيشين و مذهب صحابى است[۱۰].
عنوان هشتم، مشتمل بر مباحثى در رابطه با چگونگى بيان قوانين اسلامى، توسط پيامبر برای مسلمانان، مى‌باشد[۱۱].
از جمله ویژگى‌هاى مهم این کتاب، طرح مسائل گوناگون، با روشى ساده و بدون استفاده از الفاظ و اصطلاحات پيچيده علمى و خلاصه كردن مباحث هر درس در پایان آن و ذكر مباحث مهم و اساسى هر درس، به‌صورتى مختصر و مفيد و آوردن تمرين‌هایى در پایان هر درس و طرح مباحث اصولى متناسب با سطح علمى و نياز مبتدى و حذف بسيارى از مباحث پيچيده و غير ضرورى و اشتمال بر نظريات نو و جديد مى‌باشد.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب