راشد محصل، محمدتقی
محمدتقی راشدمحصل (متولد ۱۳۱۸ش)، پژوهشگر برجسته، استاد دانشگاه و متخصص در حوزه ادبیات فارسی، زبانشناسی و زبانهای باستانی ایران است. وی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و از چهرههای مطرح در مطالعات اوستا، سانسکریت و پهلوی به شمار میرود. از مهمترین اساتید او میتوان به دکتر محمدصادق کیا و دکتر ابوالقاسمی اشاره کرد و از آثار شاخص وی کتابهای «راهنمای زبان سنسکریت» و «دینکرد هفتم» است.
| محمدتقی راشدمحصل | |
|---|---|
| پرونده:NURمحمدتقی راشدمحصل.jpg | |
| نام کامل | محمدتقی راشدمحصل |
| نام پدر | محمدحسین (آخوند ملا محمدحسین هردنگی) |
| ولادت | ۳ شهریور ۱۳۱۸ |
| محل تولد | روستای افضلآباد، بخش خوسف، شهرستان بیرجند، ایران |
| دین | اسلام |
| پیشه | پژوهشگر، استاد دانشگاه |
| منصب | عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و فرهنگستان هنر |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | دکتری زبانشناسی و زبانهای باستانی |
| دانشگاه | پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی |
| علایق پژوهشی | ادبیات فارسی، زبانهای باستانی، اوستا، سانسکریت، پهلوی، زبانشناسی |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
ولادت
محمدتقی راشدمحصل در سوم شهریور سال ۱۳۱۸ شمسی در روستای افضلآباد، واقع در بخش خوسف شهرستان بیرجند، متولد شد.[۱] نام پدر ایشان مرحوم محمدحسین بود که با عنوان آخوند ملا محمدحسین هردنگی نیز شناخته میشد. خانواده راشدمحصل در بیرجند از خانوادههای بزرگ و اهل علم محسوب میشدند. پدر و مادر ایشان پسرخاله و دخترخاله یکدیگر بودند. پدر ایشان تحصیلات خود را در مشهد نزد اساتید بزرگی چون آخوند خراسانی به اتمام رسانده بود و پس از آن در بیرجند و روستاهای اطراف آن به تدریس اشتغال داشت. محمدتقی راشدمحصل دارای پنج خواهر و پنج برادر بود. از حوادث مهم دوران کودکی و نوجوانی ایشان میتوان به فوت برادر بزرگترش، محمدرضا، در سال ۱۳۳۹ش اشاره کرد.[۲]
تحصیلات
محمدتقی راشدمحصل تحصیلات خود را در مراحل مختلف و نزد اساتید برجستهای گذراند. وی هشت سال از تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه علمیه معصومیه مشهد گذراند.[۳] دانشسرای مقدماتی را در بیرجند به پایان رساند و در سال ۱۳۳۷ شمسی از آن فارغالتحصیل شد. سپس شش ماه از دوره متوسطه را به صورت داوطلبانه در مشهد گذراند و در سال ۱۳۳۸ شمسی در رشته ادبیات در دانشگاه مشهد پذیرفته شد. وی در سال ۱۳۳۹ شمسی موفق به اخذ مدرک کارشناسی ادبیات فارسی از دانشگاه مشهد شد. در سال ۱۳۴۶ به تهران نقل مکان کرد و وارد دوره کارشناسی ارشد زبانشناسی و زبانهای باستانی شد و در سال ۱۳۴۸ با ارائه رسالهای با عنوان «مهرینیاش و ماهینیاش» فارغالتحصیل گردید. وی در سال ۱۳۵۰ وارد مقطع دکتری شد و بخشی از تحصیلات خود را در آلمان به مطالعه اوستا، سانسکریت، پهلوی و آواشناسی پرداخت و نهایتاً در سال ۱۳۵۸ به ایران بازگشت.[۴] از جمله مهمترین اساتید وی میتوان به دکتر احمدعلی رجایی بخاری، دکتر جمال رضایی، دکتر یوسفی، دکتر ابوالقاسمی، دکتر فروغم، دکتر نجیم ادب و دکتر محمدصادق کیا اشاره کرد.[۵]
فعالیتها
محمدتقی راشدمحصل فعالیتها و خدمات علمی و فرهنگی گستردهای داشته است. وی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، بزرگترین نهاد پژوهشی کشور در حوزه علوم انسانی، است. در دانشگاهها و پژوهشگاهها به تدریس ادبیات فارسی، زبانهای باستانی و زبانشناسی اشتغال داشته است. دارای کارنامه علمی مفصلی شامل تألیف کتب و مقالات متعدد در زمینههای تخصصی خود است. راهنمایی حدود شصت پایاننامه کارشناسی ارشد و دکتری را بر عهده داشته است. وی همچنین عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و فرهنگستان هنر میباشد.[۶] به پاس خدمات علمی و فرهنگی ایشان، جشننامهای با عنوان «دم مزن تا بشنوی زان آفتاب» منتشر شده و همواره مورد تقدیر مجامع علمی بوده است.
آثار
۱. گزیدههای زادسپرم (۱۳۶۶)
۲. نجاتبخشی در ادبیات (۱۳۶۹)
۳. یزد بهمن یسن (۱۳۷۰، چاپ دوم ۱۳۸۵)
۴. کهنههای ایران باستان: از ایران چه میدانم (۱۳۸۱)
۵. سروش یسن (۱۳۸۲)
۶. ویژگیهای زادسپرم (۱۳۸۷)
۷. دینکرد هفتم (۱۳۸۹)
۸. راهنمای زبان سنسکریت، دستور زبان، متنهای گزیده، واژهنامه (۱۳۸۹)
۹. ایدل در زبان عربی (با همکاری پژوهندگان فرهنگستان زبان ایران)
همچنین وی تصحیح و انتشار نخستین بار اثر «ادیب پیشاوری» و بررسی و تصحیح متن «تاریخ بیهقی» را در کارنامه خود دارد.[۷]
پانويس
منابع مقاله
- علایی، مهدی، مقدمه گردآورنده، دم مزن تا بشنوی زان آفتاب، جشننامه استاد دکتر محمدتقی راشد محصل، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول، تهران:1393
- دکتر محمدتقی راشد محصل، پژوهشگاه علوم انسانی و خدمات فرهنگی، پژوهشگاه زبانشناسی