طب الائمة الصادقين عليهم‌السلام
طب الأئمة الصادقين(ع)، به روایت ابومحمد هارون بن موسی تلعکبری (متوفای 385ق) از ابو علی محمد بن همام اسکافی بغدادی (متوفای 336ق)، حاوی احادیث طبی است و توسط مهدی جواد دلیری تحقیق شده است.
| طب الائمة الصادقين عليهم السلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اسکافی، محمد بن همام (نويسنده)
تلعکبری، هارون بن موسی (راوی ) دلیری، مهدی جواد (محقق) مجمع الاما‌م الحسین علیه‌السلام العلمی لتحقیق التراث اهل البیت علیهم‌السلام (سایر) |
| سال نشر | 1444ق - 2022م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | پزشکی اسلامی - احادیث - پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | 2ط5الف 128/3 R |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب از نگارش‌های مهم در طب گیاهی و از جامع‌ترین آنها بشمار می‌آید[۱]. محقق پس از بررسی تفصیلی پیرامون نویسنده و راوی کتاب بر این باور است که هرچند نسبت دادن این کتاب به ابن همام بهتر است، اما به جهت وجود قرائن و شواهد متعدد که نقل کتاب توسط تلعکبری از ابن همام به‌همراه اضافاتی اندک را اثبات کرده است، نسبت دادن کتاب به تلعکبری قابل قبول می‌نماید[۲].
نوشتار حاضر مشتمل بر 858 حدیث در ابواب مختلف است. ابواب کتاب با مسائل کلی و عمومی طب از قبیل طبیعت‌ها و مزاج‌ها آغاز شده است. در ادامه به مو و بیماری‌های مرتبط با سر پرداخته و به دنبال آن از بیماری‌های مربوط به اعضای فوقانی جسم انسان تا پا، سخن به میان آمده است[۳].
در این کتاب حدود دویست حدیث که در مصادر موجود دیده نمی‌شود، ذکر شده است و سایر احادیث آن نیز در میان برخی از مصادر معتبر مانند فقه امام رضا(ع)، مكارم الأخلاق، مشكاة الأنوار و دیگر نوشته‌ها نظیر کتب اربعه و مصار آنها یافت شده که بسیاری از آنها از احادیث مشهور است[۴].
اشتمال کتاب بر احادیث مشهور و مطابقت سندهای احادیث آن با سندهای احادیث کتاب‌های دیگر در تمام راویان یا بعضی از آنان از قرائن صحت کتاب شمرده است[۵].
برخی از کتاب‌ها نظیر «مكارم الأخلاق» طبرسی و «دروس شرعیه» شهید اول، برخی از احادیث این کتاب را نقل کرده‌اند[۶]. همچنین کتاب‌هایی مانند «تحفة العليل» راوندی، «المجموع الرائق» و...، احادیثی مشابه آنچه در این کتاب آمده را ذکر کرده‌اند که در مصادر دیگر دیده نشده است. این امر احتمال استفاده کتاب‌های یادشده از اثر حاضر را قوت می‌بخشد[۷].
محقق در مقدمه‌ای تفصیلی با اشاره به کتاب‌های طب منسوب به ائمه(ع) به‌همراه مطالبی درباره کیفیت تدوین کتب حدیثی، به معرفی کتاب و راویان و مؤلف آن و بررسی احادیث کتاب از جهت سند پرداخته است. وی همچنین به تکمیل افتادگی‌ها و تصحیح متن با تکیه بر برخی مصادر و برطرف کردن اشتباهات و اغلاط سهوی ناسخ با استفاده از کتب حدیث و رجال و اشاره به آن در پاورقی پرداخته است. معرفی برخی از شخصیت‌ها و راویان، استخراج و مستندسازی احادیث و ذکر اختلاف آنها به‌همراه اشاره به احادیث مشابه با لفظ «روي نحوه»، آدرس‌دهی آیات قرآن، شرح و توضیح برخی از کلمات نامأنوس و مبهم به‌همراه بیان مقصود از برخی عبارات و جمله‌ها، شماره‌گذاری احادیث و ذکر فهرست‌های فنی متعدد و.... از جمله کارهای محقق بر روی این کتاب است[۸].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه مجمع و مقدمه تحقیق.