نفیسی، علی‌اکبر
میرزا على‌اکبر خان ناظم‌الاطباء (1226-1303ش)، ملقب به على‌اکبر نفیسى و معروف به ناظم‌الاطباء، ادیب، دانشمند، از پزشکان مشهور و دانشمند در عصر ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه قاجار، سعید نفیسی فرزند ایشان است.
| نام | نفیسی، علی اکبر |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ناظم الاطباء |
| نام پدر | محمدحسن |
| متولد | ۱۷ ربیع‌الثانی سال ۱۲۶۳ق |
| محل تولد | کرمان |
| رحلت | ۲۶ ذیقعده ۱۳۴۲ق برابر با نهم خرداد ماه سال ۱۳۰۳ش |
| اساتید | |
| برخی آثار | فرهنگ نفیسی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01097AUTHORCODE |
ولادت
او فرزند محمدحسن، طبیب کرمانی است و در ۱۷ ربیع‌الثانی سال ۱۲۶۳ق برابر با ۱۲۲۶ش در کرمان به دنیا آمد. نسب آنها به حکیم نفیس بن عوض بن نفیس کرمانى (812-890ق)، طبیب مشهور کرمانی می‌رسد.
تحصیلات
تحصیلات مقدماتى را در همان شهر به پایان رساند، سپس به فراگرفتن حکمت الهى و فلسفه پرداخت و در دارالفنون تهران که تازه تأسیس شده بود، به تحصیل طب پرداخت. در سال 1289ق از آن مدرسه فارغ‌التحصیل شد و به تأسیس بیمارستان دولتى به سبک بیمارستان‌هاى اروپا از طرف ناصرالدین شاه مأمور شد و خود ریاست آن را به عهده گرفت و تا سال 1298ق در این سمت باقى بود. او پس از کناره‌گیرى از ریاست بیمارستان دولتى در سال 1298ق، با میرزا حسین خان مشیر‌الدوله به مشهد رفت و در آنجا بیمارستان رضوى را، از موقوفات آستان قدس رضوى، بنیان نهاد و آن دومین بیمارستان به روش اروپایى در ایران بود.
مدتى هم به قمشه و نواحى بختیار، سفر کرد و بعد از 2 سال، مجددا به تهران برگشت و مشغول طبابت عمومى و وظایف محوله‌اش شد. سال 1310 که بیمارى «وبا» شیوع پیدا کرد و اکثر پزشکان فرار کرده بودند، او با کمال شهامت در تهران ماند و صمیمانه به کار مداواى بیماران پرداخت؛ از همین رو، مورد توجه شاهانه واقع شد و در اثر امانت و صداقتش، جزو اطباى دربار و نتیجتا طبیب مخصوص اندرون شاه شد که تا سال 1328ق، در همین مقام بود.
وفات
على‌اکبر نفیسى، ۲۶ ذیقعده ۱۳۴۲ق برابر با نهم خرداد ماه سال ۱۳۰۳ش، در سن 79 سالگى از دنیا رفت.
آثار
- فرهنگ نفیسى (مهم‌ترین تألیف نفیسى است که بیست و پنج سال عمر خود را صرف آن کرد)؛
- پزشکى‌نامه، در علم تراپوتیک (داروشناسى)؛
- کتابى در علم تشریح؛
- کتابى در پاتولوژى و کلینیک جراحى؛
- رساله‌اى در فیزیک؛
- رساله‌اى در جراحى؛
- رساله‌اى در تراپوتیک؛
- کتاب مذاکرات؛
- نامه زبان‌آموز؛
- کتاب تعلیمات ابتدایى (که چندین سال از کتب درسى سال اول و دوم مدارس بود)؛
- دستور زبان فارسى.