قطعة من رسالة الشرائع
قطعة من رسالة الشرائع، از آثار محدث و فقیه شیعى قرن چهارم هجری قمری، ابوالحسن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى (متوفای 329ق)، مجموعه‌ای از فتاوای فقهی در ابواب عبادات و معاملات را بیان می‌کند. نگارنده این مسائل را خطاب به فرزندش، شیخ صدوق (305-381ق) تألیف کرده است. پژوهشگران معاصر، کریم مسیر و شاکر محمدی این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند و روشمند نوشته و نگارنده و اثر حاضر را شناسانده‌اند.
| قطعة من رسالة الشرائع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن بابویه، علی بن حسین (نويسنده)
مسیر، کریم (محقق) محمدي، شاکر ( محقق) |
| عنوان‌های دیگر | و هي رسالة إلی ولده الشیخ الصدوق رحمه الله و تمثل أقدم نص فقهي معتبر للإمامیة الإثنی عشریة بقي إلی هذا العصر |
| ناشر | دار المؤرخ العربي |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1435ق - 2014م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- نگارنده به شیخ صدوق سفارش کرده است که حدود الهی را از امامان اطهار(ع) بیاموزد و تأکید می‌کند که این مسائل را من به تو می‌رسانم و البته اسناد طولانی را حذف می‌کنم[۱].
- محققان، توضیحاتی دقیق و علمی را درباره اهمیت این اثر ارائه و از جمله تأکید کرده‌اند که فقیهان شیعه، فتاوای ابوالحسن على بن حسین بن موسى بن بابویه قمى را هم‌سنگ نصوص و روایات قرار داده‌اند و پذیرفته‌اند که او در فتاوای خودش، تغییری در روایات ایجاد نکرده و دیدگاه خود را با ذکر احادیث بیان کرده و در همین اثر به همین نکته اشاره و بلکه تصریح کرده است. در نتیجه فقیهان در مواردی که نصی نیافتند، فتاوای او را جای روایات نشاندند و به آن بسنده کردند و شواهد این سیره علمی فراوان است[۲].
- توضیحات کریم مسیر و شاکر محمدی در مورد ابتکار نویسنده (طرح اسانید و جمع بین نظایر و آوردن خبر با قرینه)، بحثی پژوهشی و خارج از حوصله معرفی اجمالی حاضر است[۳].
ساختار و محتوا
- این اثر، از 2 بخش به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است:
- متن رساله (باب‌های وضو، غسل، تیمم، دماء ثلاثه، نماز و نماز جماعت)؛
- فتاوای ابوالحسن على بن حسین بن بابویه قمى، استخراج‌شده از منابع دیگر (باب‌های نماز، نماز مسافر، نماز جماعت... روزه، زکات، حجّ، نکاح، طلاق، مکاسب، تجارت، ربا، حدود، وصایا و...).
نمونه مباحث
- فرزندم! نماز اولین فریضه و سزاوارترین شریعت و عبادت و حکم شرعی است و باید وضو گرفت تا بتوان وارد نماز شد...[۴].
- بکوش هر برادر ایمانی را که دیدی، لبخند بزنی و بخندی؛ زیرا از دانشمند حقیقی(ع) روایت است: هرکسی که برای رضای خدا و تواضع در برابر فرمان او، به برادر مؤمنش لبخند بزند، خدا برایش حسنه‌ای بنویسد و بهشتی شود[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.