پهنه جهان
پهنه جهان، تلخیص و بازنویسی کتاب «حدود العالم من المشرق إلی المغرب» اثر نویسنده‌ای ناشناخته در قرن چهارم است. این اثر به کوشش جواد صفی‌نژاد (متولد 1308ش) فراهم آمده است.
| پهنه جهان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صفی‌نژاد، جواد (نويسنده)
مؤلف ناشناخته (نويسنده) ایرانی، اکبر (سایر) مختارپور قهرودی، علیرضا (سایر) سازمان ملی جوانان (سایر) |
| عنوان‌های دیگر | تلخیص و بازنویسی کتاب حدود العالم من المشرق إلی المغرب اثر نویسنده‌ای ناشناخته - تألیف قرن چهارم هجری - ** حدود العالم من المشرق إلی المغرب. برگزیده |
| ناشر | اهل قلم |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1381ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | جغرافیا - ایران - جغرافیا - کشورهای اسلامی - جغرافیا - نثر فارسی - قرن 14 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ص7ب9 123 G |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب مشتمل بر پیشگفتار، مقدمه (بیش از 50 صفحه) و متن تلخیص‌شده کتاب است.
کتاب حاضر، تلخیص و تحریری است از متن اصلی کتاب «حدود العالم من المشرق إلی المغرب» که در سال 372ق، در زمان سلطنت نوح بن منصور سامانی، هفتمین امیر سامانیان (مدت سلطنت 366–387ق)، به دست جغرافی‌دان گمنامی از ساکنان گوزگانان (جوزجانان) واقع در شمال غربی افغانستان کنونی تألیف شده است و بعدها در سال 656ق، توسط «ابوالمؤید عبدالقیوم بن الحسین بن علی الفارسی» استنساخ شده که اکنون در دست است[۱].
صفی‌نژاد در مقدمه‌اش بر کتاب از پیدا شدن «حدود العالم» در سال 1308ق/1980م، توسط تومانسکی مستشرق روسی و طبع آن پس از مرگش در سال 1349ق/1930م، سخن گفته است. سپس مطلب کوتاهی دارد درباره اینکه پژوهشگران همه معتقدند که مؤلف ناشناخته «حدود العالم» از اهالی گوزگانان بوده است. پس از آن در جدولی به تاریخ انتشار کتاب «حدود العالم» اشاره کرده است. پس از آن هم اطلاعات دقیق هریک از چاپ‌های آن را ذکر کرده است[۲].
نمونه‌ای از بازنویسی
- جغرافی‌دان ما معتقد به کرویت زمین بوده و ا ظهار می‌دارد: «زمین گرد است چون گوی، گردان بر دو قطب شمال و جنوب». اگر دو دایره عمود بر هم بر روی کره زمین ترسیم نماییم، سطح زمین به چهار قسمت تقسیم می‌گردد. دایره‌ای که از قطبین می‌گذرد (دایره آفاق) مبدأ اندازه‌‌گیری طولی زمین است که جغرافی‌دان ما آن را خالیه (خالدات) نامیده است که جزایری هستند در شمال غربی آفریقا در جنوب غربی مراکش امروزی واقع در دریا که به نام جزایر قناری شهرت دارند[۳].
- جغرافی‌دان گمنام ما برای سکونت‌گاه‌های مورد نظر نسبت به گستردگی، بزرگی، کوچکی و... واژه‌های زیر را به‌کار برده است: خیمه و خرگاه، ده، قصبه، شهرک، شهر و ناحیت[۴].
- تقسیم‌بندی پهنه جهان: جغرافی‌دان ما، طبق معمول زمان، جهان شناخته‌شده آن روز را در سه بخش آسیا، اروپا و لیبی (آفریقا) مورد مطالعه قرار داده...[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.