صدر، سید حسن
سيد حسن صدر (1272ق ـ 1354ق)، مشهور به محدث كاظمينى، فقيه، اصولى، مفسر، رجالی، محدث، از مراجع تقليد شيعه، از مشهورترین کتاب‌های ایشان کتاب تأسيس الشیعه می‌باشد.
| نام | صدر، حسن |
|---|---|
| نام‌های دیگر | حسن ال‍ص‍در
ص‍درال‍دی‍ن ع‍ام‍ل‍ی، حسن ع‍ام‍ل‍ی ک‍اظم‍ی‍ن‍ی، حسن ص‍درال‍دی‍ن کاظمی موسوی، حسن موسوی، ص‍درال‍دی‍ن حسن موسوی ع‍ام‍ل‍ی کاظمی، حسن سیدحسن صدر موسوی کاظمی |
| نام پدر | سید هادی |
| متولد | 1235 ش یا 1856 م |
| محل تولد | کاظمین |
| رحلت | 1314 ش یا 1354 ق یا 1935 م |
| اساتید | ميرزاى شيرازى
ملا حسينقلى همدانى ميرزا باقر سلماسى |
| برخی آثار | تكملة أمل الآمل |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02204AUTHORCODE |
ولادت
در روز 29 رمضان سال 1272ق در كاظمين به دنيا آمد.
خاندان
سيد حسن صدر كه در دامان خانواده‌اى فقير، اما با تقوا و فضيلت رشد كرده بود به سفارش پدر، شروع به تحصيل علم نمود. پدر، استادانى فرزانه براى فرزندش انتخاب كرد. هنوز پانزده بهار از عمر پربركتش نگذشته بود كه صرف، نحو، بيان، معانى و بديع را كاملا فراگرفت. سپس علم منطق را آموخت. همت بلند و عزم راسخ وى و نظارت هميشگى پدر در ادامه تحصيل او، باعث شد كه در هيجده سالگى، فقه و اصول را از بزرگ‌ترين استادان كاظمين، كه پدرش نيز يكى از آنان بود، فراگيرد.
اقامت در نجف
سيد حسن صدر به امر پدر، به نجف اشرف مهاجرت نمود تا هرچه بيش‌تر از علوم و معارف الهى بهره‌مند گردد. وى هفده سال در حوزه علميّه نجف، حكمت، كلام، فقه، اصول و ساير علوم اسلامى را فراگرفت. و در فقه و اصول مجتهد شد.
مهاجرت به سامرّا
آيت‌الله سيد محمدحسن شيرازى در سال 1291ق از نجف به سامّرا هجرت كرد. عده بسيارى از شاگردان او نيز به آن‌جا مهاجرت كردند. سيد حسن صدر نيز در سال 1297ق براى بهره بردن از محضر مرجع بزرگ شيعه، به سامرّا مهاجرت نمود و مدت هفده سال در آن‌جا اقامت گزيد. وى ضمن استفاده از درس آيت‌اللّه شيرازى، خود نيز به تدريس پرداخت. بيان شيوا و گيرايش توجه همه را به خود جلب كرد. مرجع شیعیان نيز ارادت و عنايت خاصى نسبت به وى ابراز مى‌داشت. دو سال از رحلت آيت‌اللّه سيد محمّد حسن شيرازى گذشته بود كه- در سال 1314ق- سيد حسن صدر همراه پسر عمويش، سيد اسماعيل صدر به زادگاهش كاظمين بازگشت.
مرجعيت
ميرزاى شيرازى در سال 1312ق به ديار باقى شتافت و شیعیان را در غم هجران خود سوگوار ساخت. بسيارى از مقلّدان ميرزاى شيرازى به علّامه سيد حسن صدر رجوع كردند و تقاضا كردند كه وى رساله عمليه خود را منتشر سازد. سيد حسن صدر پيشنهاد آنان را رد كرد و مردم را به آيت‌اللّه سيد اسماعيل صدر ارجاع داد. سيد اسماعيل صدر در سال 1338ق به ديار باقى شتافت. بار ديگر مردم به ايشان مراجعه كردند و تقاضاى خود را تكرار نمودند.
سرانجام ايشان رساله عمليه خود را به نام «رؤوس المسائل المهمة» منتشر ساخت. دو كتاب ديگر وى با عنوان‌هاى «نجاة العباد» و «حاشيه بر عروة الوثقى» نيز در اختيار مقلّدانش قرار گرفت. وى در 66 سالگى مسؤليت سنگين مرجعيت را بر عهده گرفت.
وى از استادان فقه، اصول، تفسير، حديث، رجال و درايه بود و در صرف، نحو، معانى، بديع، بيان، لغت و منطق، تبحّر داشت و در فلسفه، كلام، هيئت، حساب، تاريخ، جغرافيا، اخلاق و نسب‌شناسى نيز سرآمد عصر خود بود.
اساتيد
باقر بن محمدحسن آل ياسين، سيد باقر بن الحيدر، محمد بن الحاج كاظم، ميرزا باقر سلماسى، محمدباقرشكى، محمدتقى بايكانى، عبدالنبى نورى طبرسى، محمدتقى گلپايگانى، عبدالحسين بن نعمة الطريحى، ميرزاى شيرازى، ملا حسينقلى همدانى و عبدالحسين هندى.
شاگردان
محمد جواد بلاغى، مرتضى آل ياسين كاظمى.
وفات
ايشان در 11 ربيع‌الاول سال 1354ق در شهر كاظمين وفات نمود و در جوار حرم امام موسى بن جعفر(ع) دفن شد.
آثار
- حاشیه بر فصول فارسی
- حاشیه بر العروه الوثقی
- حاشیه بر غایه القصوی
- حاشیه بر نجاه العباد
- حاشیه بر تبصره
- سبیل الصالحین
- احیاءالنفوس به آداب ابن طاووس.
- سبیل الرشاد فی شرح نجاه العباد
- تبیین مدارک السداد للمتن والحواشی من نجاه العباد
- تحصیل الفروع الدینیه فی فقه الامامیه
- المسائل المهمه
- المسائل النفسیه
- الغالیه لاهل الانظار العالیه
- تبیین الرشاد فی لبس السواد علی الائمه الامجاد
- نهج السداد فی حكم اراضی السواد
- الدر النظیم فی مسأله التتمیم
- لزوم قضاء مافات ـ من الصوم ـ فی سنه الفوات
- تبیین الاباحه
- تعلیقه مسبوطه علی ماكتبه الشیخ الانصاری فی صلاه الجماعه
- رساله فی شروط الشهاده علی الرضاع
- رساله فی بعض مسائل الوقف
- رساله فی حكم ماء الاستنجاء
- رساله فی الماء المضاف
- رساله وجیزه فی روایه الاخفات فی التسبیحات فی الركعتین الاخیرتین
- من الناسك فی المناسك
- شرح وسائل الشیعه الی احكام الشریعه.
- ابانه الصدور
- كشف الالتباس عن قاعده الناس
- الغرر فی نفی الضرار والضرر
- احكام الشكوك الغیر منصوصه
- رساله فی حكم الظن بالافعال والشك فیها
- الرسائل فی اجوبه المسائل: جواب به استفتائات
- سبیل النجاه فی المعاملات
- تعلیقه علی رساله التقیه لشیخنا الانصاری
- تعلیقه علی مباحث المیاه من كتاب الطهاره للشیخ الانصاری
- الرساله فی حكم ماء‌الغساله
- رساله فی تطهیر المیاه
- رساله فی مسأله تقوی العالی بالمسافل