نجدی، سلیمان بن عبدالوهاب
سليمان بن عبدالوهاب بن سليمان تميمى نجدى حنبلى (متوفای 1206 یا 1210ق)، برادر محمد بن عبدالوهاب مؤسس وهابيت، قاضی و عالم اهل سنت حنبلی، مخالف تفکر برادرش و تفکر وهابیت، کتاب الصواعق الإلهیة فی الرد علی الوهابیة از آثار او در ضد تفکر وهابیت است.
| نام | نجدی، سلیمان بن عبدالوهاب |
|---|---|
| نامهای دیگر | سليمان بن عبدالوهاب بن سليمان بن علي بن أحمد بن راشد بن يزيد بن مشرف التميمي النجدي الحنبلي
سليمان بن عبدالوهاب [عدل] |
| نام پدر | عبدالوهاب |
| متولد | |
| محل تولد | عيينه نجد |
| رحلت | 1210 ق |
| اساتید | پدرش عبدالوهاب بن سلیمان؛ |
| برخی آثار | فصل الخطاب من كتاب‌الله و حديث الرسول و كلام العلماء في مذهب ابن عبدالوهاب |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02286AUTHORCODE |
ولادت
شیخ سلیمان در عینیه از سرزمین نجد به دنیا آمد، جایی که پدرش در آنجا قاضی بود. از تاریخ ولادت او اطلاعی نداریم.
تحصیلات
سليمان از محمد بزرگتر بود و در علم از او عالم تر و موجه تر بود و محمد نزد او و نزد پدرش عبدالوهاب درس خوانده است. سپس برای ادامه تحصیلات به حُرَیمِلاء در شمال غربی شهر ریاض رفت. پس از مرگ پدرش در 1153ق او جانشین پدرش گردید. [۱]
سليمان عالمى فقيه است كه مورد قبول علماء و موجه نزد بزرگان است، و مورد رجوع عموم مردم بوده و بواسطه علم و تقوى و اخلاصش، كلمات و بياناتش مسموع و مورد توجه بوده است.
سلیمان از مخالفان جدی آیین وهابیت بود و به روش‌های مختلف مخالفت خود را عملیاتی و ابراز می‌کرد. سال 1165 بود که سلیمان متوجه شد برخی از مردم حریملا با محمد بن عبدالوهاب همراه شده‌اند سلیمان خیلی زود دست به کار شد و مانع تداوم این هم پیمانی شد. او در مخالفت با آیین وهابیت و دعوت برادرش دست به قلم شده و کتاب الصواعق الالهیة فی الرد علی الوهابیة را نوشت. این کتاب اولین ردیه بر دعوت محمد بن عبدالوهاب بود كه اثر مهم و وافرى در شناخت و هدايت مردم از واقعيت دين و عقائد داشت و شهادت او نسبت به برادرش و فتنه وهابيت بدليل علم و صدق او مورد پذيرش بسيارى شد. به همين دليل انتقاد او از وهابيت موجب بازگشت كثيرى از رؤساى قبايل و علماى بلاد و عوام از پيروى فرقه وهابيه شد و ايشان را ملتزم به افكار جماعت اهل سنت كرد.
شيخ سليمان مانند پدرش از سرسخت ترين معارضين فرقه وهابيت قبل از اظهار آن توسط محمد بن عبدالوهاب بود و او را بر حذر مى داشت و بعد از اظهار وهابيت هم با ردّ آن با تأليف كتاب انزجار خود را از افعال و تصرفات و افكار برادر نشان داد و انحراف اين فرقه را از همان ابتداى ظهور بيان نمود.
سلیمان انتقاد و مخالفت خود از آیین وهابیت را آشکار می‌کرد، اما به تدریج پس از قوت یافتن وهابیان لحن انتقاد وی آرام و سری شد. سلیمان به شهرها و افراد مختلف نامه می‌نوشت و آنان را نسبت به خطرات وهابیت مطلع می‌ساخت. زمانی که محمد بن عبدالوهاب در عیینه با عثمان بن معمر هم پیمان شده بود سلیمان نامهای به اهالی این شهر داد و پیروان تندرو محمد بن عبدالوهاب به شاگردان سلیمان حمله ور شدند، و سلیمان بن خویطر را کشتند.
روش احتجاج و سخنان سلیمان در کتاب الصواعق الالهیه خواندنی است او با استناد به حدیث قرن الشیطان، محمد بن عبدالوهاب و آیین او را مصداق شاخ شیطان دانسته است.
گرچه برخی از پیروان وهابیت گمان کرده‌اند سلیمان از موضع خود بازگشته و توبه کرد و آیین وهابیت را پذیرفت لکن ابن بسّام در تاریخ خود این مطلب را نادرست و مردود دانسته است. این مطلب 100 سال پس از درگذشت سلیمان بن عبدالوهاب، طی جعل نامهای رخ داد و عبداللطیف بن عبدالرحمن آل شیخ آن را برای اولین بار روایت و نقل کرد. لکن ابن بسام در کتاب علماء نجد گفت: به نظر من سلیمان از عقیده و مخالفتش با محمد بن عبدالوهاب بازنگشت و این نسبت به وی صحیح نیست.[۲]
وفات
وفات شيخ سليمان را كحاله در ترجمه او حوالى سال 1206ق و زركلى 1210ق می‌داند.
آثار
کتابهای زیر از جمله آثار سلیمان بن عبدالوهاب در ردّ بر عقاید و آیین وهابیت است:
- فصل الخطاب فی الرد علی محمد بن عبدالوهاب
- الصواعق الالهیة فی الرد علی الوهابیة
- حجة فصل الخطاب من كتاب رب الأرباب وحديث رسول الملك الوهاب وكلام أولي الألباب في إبطال مذهب محمد بن عبد الوهاب
- الرد على من كفر المسلمين بسبب النذر لغير الله [۳]
پانویس
- ↑ ویکی‌پدیای عربی
- ↑ الوهابیت
- ↑ همان