قیام رمضان
قيام رمضان، تألیف حافظ، محدّث و فقیه شافعی قرن سوم هجری قمری، ابوعبدالله محمد بن نصر مروزی (202-294ق)، درباره عبادت در ماه مبارک رمضان و به‌ویژه نماز مستحبی تراویح (در دیدگاه اهل سنت) است که آن را مورخ نامدار تاریخ مصر در سده‌هاى هشتم و نهم هجرى در دوره ممالیک مصر، ابوالعباس تقى‌الدین احمد بن على مقریزى (766-845ق)، خلاصه کرده است. پژوهشگران معاصر، محمد احمد عاشور و جما‌ل عبدالمنعم کومی، این کتاب را تحقیق کرده و نویسنده و خلاصه‌کننده و متن حاضر را شناسانده و منابع و اسناد احادیثش را استخراج و ثبت کرده‌اند.
| قیام رمضان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مروزی، محمد بن نصر (نويسنده)
مقریزی، احمد بن علی (خلاصه کننده) عاشور، محمد احمد ( محقق) کومی، جما‌ل عبدالمنعم ( محقق) |
| ناشر | انديشمند ** وزارت امور خارجه. مؤسسه روابط بین‌المللی |
| مکان نشر | [بی جا] - [بی جا] ** مصر - قاهره |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- محمد احمد عاشور و جما‌ل عبدالمنعم کومی، یادآور شده‌اند که اصل این کتاب، شامل احکام متعلق به شب‌زنده‌داری و عبادت در ماه رمضان و نماز تراویح است و توانایی علمی نویسنده‌اش، مروزی، در فقه و حدیث و احاطه‌اش به موارد اختلاف را نشان می‌دهد[۱].
- مقریزى، نوشته است: در این اثر، کتاب «قيام الليل» را خلاصه کردم و موارد تکراری از احادیث و آثار را حذف کردم و همه احادیثی را که می‌آورم با سند است، ولی جمیع آثاری که نقل می‌کنم، اسنادش را حذف کرده‌ام[۲].
- محققان کتاب، با تأکید بر اینکه کتاب «قيام رمضان»، یکی از کتاب‌های گم‌شده مروزی است و اگر خلاصه‌ای که مورخ بزرگ مقریزى، فراهم کرده، نبود، هیچ خبری از آن نداشتیم، افزوده است: نویسنده در این اثر، بیان می‌کند که با جماعت خواندن نماز مستحبی چه حکمی دارد و به قیام و عبادت در رمضان تشویق می‌کند و می‌گوید که پیامبر(ص) این نماز را در رمضان با جماعت خوانده است و آنگاه به بیان تعداد رکعات این نماز می‌پردازد و...[۳].
ساختار و محتوا
در این اثر، تعداد 299 روایت و اثر در مورد فواید و فضایل عبادت و قیام در ماه مبارک رمضان با سند نقل شده است. یادآوری: حکم نماز تراویح، مورد اختلاف بین شیعه و سنی است: اهل سنت آن را مستحب می‌شمارند و در شب‌های ماه رمضان در مساجد و با جماعت می‌خوانند و تعداد رکعات این نماز در بین آنان، اختلافی (از 11 رکعت تا 49 رکعت) است و البته بیشترشان 20 رکعتی می‌خوانند؛ ولیکن برطبق نظر امامان معصوم(ع) به جماعت خواندن نماز تراویح، بدعت و حرام است.
نمونه مباحث
- با سند از عکرمه نقل کرده است که گفت: ابن عباس گفت: من در کنار پیامبر(ص) نماز خواندم، درحالی‌که عائشه در پشت سر با ما نماز می‌خواند و من هم در کنار پیامبر(ص) با او نماز می‌خواندم[۴].
- با سند از عائشه نقل کرده است که به پیامبر(ص) گفتم: اگر بدانم شب قدر کدام شب است، به نظر شما چه دعایی بخوانم؟ پیامبر(ص) گفت: می‌گویی خدایا تو عفوکننده‌ای و عفو را دوست داری، پس مرا ببخش[۵].
- ابوذرّ وقتی که شب بیست‌وسوم ماه رمضان می‌شد، لباسش را شستشو می‌داد و خوشبو می‌کرد و آن شب را زنده می‌داشت و قیام و عبادت می‌کرد[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب...