روضه خلد

روضه خلد، اثر مجد خوافی، کتابی است در تبعیت از گلستان سعدی و به سبک آن، که با مقدمه و تحقیق محمود فرخ، به کوشش حسین خدیوجم، منتشر شده است.

روضه خلد
روضه خلد
پدیدآورانم‍ج‍د خ‍واف‍ی‌ (نويسنده) ق‍رن‌ ۸ق‌.

فرخ، محمود (محقق) خدیوجم، حسین (مصحح)

فرخ، محمود (مقدمه‌نويس)
سال نشر1345ش
چاپ0
موضوعنثر فارسی - قرن 8ق. - شعر فارسی - قرن 8ق.
زبانفارسی
تعداد جلد1
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

یکی از‌ دلایل ارجمندی این کتاب‌، این‌ است که اگرچه با الهام‌گیری‌ از‌ شاهکار سعدی و به سیاق آن، تصنیف شده است، ولی به استناد تصریح مؤلف‌ و نیز‌ با تأمل در محتوای حکایات‌ و باب‌ها‌، درمی‌یابیم‌ که جز یکی‌ دو‌ مورد - که خود شاعر‌ نیز‌ به آن‌ اشاره کرده است - تمامی مطالب، حاصل تراوش ذوق و اندیشه مصنف است. خود‌ وی‌‌ در این‌باره می‌گوید: «نه در نظم‌ وی‌ متابع دیگری‌ بوده‌ام‌ و نه‌ در نثر وی، مشایع‌‌ سخنوری»[۱].

کتاب دارای هجده باب، چهارصدوبیست حکایت و دوهزارویک‌صدوچهل بیت می‌باشد. هریک از باب‌های هجده‌گانه‌، با حدیثی از پیامبر(ص) آغاز می‌شود و سپس ابیاتی - که معمولا دو بیت است - از سروده‌های خود شاعر و متناسب با موضوع، آورده می‌شود‌. آنگاه به شرح حکایاتی متناسب با عنوان باب می‌پردازد‌[۲].

باب نخست، ‌«در صفات حکام‌» نوشته شده و باب دوم «در شفقت» است و با حدیث «الشفقة نصف الإيمان» آغاز شده است. این باب، بیست‌ویک حکایت دارد که جملگی در شرح شفقت‌، مهربانی، مهمان‌نوازی و محبت بزرگان دین و دنیاست[۳].

باب‌های دیگر نیز به‌ترتیب در موضوعات ذیل تصنیف شده‌اند: ‌علم؛ عشق؛ عهد و پیمان؛ بی‌وفایی دنیا؛ کرامات اولیاءالله؛ ادب نفس؛ بیان صحبت و رفاقت؛ ریاضت و احوال فقر؛ نکاح و احوال زنان؛ کبر و حسد؛ ظلم و فساد آن؛ بخل و لئیمی؛ نوادر کلام؛ احوال طوایف؛ احسان با اهل فضل و دین و موعظت[۴].

پایان سخن آنکه مجد خوافی در این کتاب، بیشتر در قالب‌های قطعه، رباعی‌، مثنوی‌، دوبیتی و غزل کوتاه، طبع‌آزمایی کرده و در هر مورد، به‌خوبی از عهده کار برآمده است. نکته بدیع و قابل توجهی که در قطعه‌های او دیده می‌شود، این است که برخلاف تعریف‌ متداول قطعه و کاربرد رایج آن، این قالب شعری را برای بیان مضامین عاشقانه و عارفانه به خدمت گرفته و در این کار، بسیار موفق بوده است[۵].

پانویس

  1. ر.ک: مشهور، پروین‌دخت، ص174
  2. ر.ک: همان
  3. ر.ک: همان
  4. ر.ک: همان، ص175-178
  5. ر.ک: همان

منابع مقاله

مشهور، پروین‌دخت، «مجد خوافی و کتاب روضه خلد»، پایگاه مجلات تخصصی نور، نامه پارسی، تابستان 1380- شماره 21، به آدرس: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/659447


وابسته‌ها