نوادر التبادر لتحفة البهادر
نوادر التبادر لتحفة البهادر، اثر شمس‌الدین محمد بن امین‌الدین ایوب دنیسری، از متون کهن چندعلمی اسلامی است که دایرة‌المعارف‌گونه‌ای از دانش‌ها و هنرها و فنون اعصار قدیم می‌باشد و به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه و ایرج افشار، منتشر شده است.
| نوادر التبادر لتحفة البهادر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دنیسری، م‍ح‍م‍دب‍ن ایوب (نويسنده)
دانش‌پژوه، محمدتقی (مصحح) افشار، ایرج (مصحح) |
| ناشر | بنياد فرهنگ ايران |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| موضوع | دایره المعارفها و واژه نامه ها,اسلام - دایره المعارفها,نثر فارسی - قرن ۷ |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | AE۳۶/د۹ن۹م |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
برخی کتب وجود دارند که از لحاظ شناساندن معارف و علومی که در عصر پردازندگان آن، معمول و مرسوم بوده، دارای اهمیت است؛ هرچند مختصر باشد یا از نظر کیفیت علمی، در درجه اول اعتبار نبوده و حتی شاید بعضی مطالب غیر واقعی و کاملا عامیانه و خرافی در آنها دیده شود. بااین‌همه، از راه این نوع کتاب‌هاست که بعضی اصطلاحات علمی و کلمات کهن و اصیل به دست می‌آید و سنجش و ارزشیابی ما در باب اطلاعات خاص علوم قدیم، آسان‌تر می‌شود. اثر حاضر، یکی ازاین‌دست آثار است که به جهات مذکور، مفید و دارای اهمیت است و ضمنا از نظرگاه انتقادی، نامطلوب و سبک‌قدر. اما به‌هرحال، مطالعه آن مفید است؛ چون اثری است از قرن هفتم هجری و در منطقه‌ای نوشته شده است که اکنون زبان فارسی از آن خطه رخت بربسته است؛ لذا یادگاری ارجمند از روزگاران درخشان رواج زبان فارسی در آن ناحیه است[۱].
مؤلف در خاتمه کتاب، تاریخ تألیف آن را بیست‌وششم رمضال 682ق، نوشته و جایی هم از محرم سال 669ق، یاد کرده است[۲].
مطالب کتاب، در یازده فن به شرح زیر، ارائه شده است: انواع علوم (مانند منطق، علوم طبیعی، علم الهی، حساب هندو، ضرب و قسمت و اشکال اقلیدس)[۳]؛ علم ریاضی[۴]؛ چند نوع از فواید نجومی و هندسه[۵]؛ نگاه داشتن تندرستی[۶]؛ زهرها و دفع مصرف آنها[۷]؛ احوال جماع[۸]؛ علم جواهر[۹]؛ علم فراست مردم[۱۰]؛ عجایب زمان[۱۱]؛ خواص و منافع[۱۲]؛ علم فلاحت[۱۳] و انواع فواید علمی و عملی[۱۴].
از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که در آن، بعضی استعمالات هست که در کتب دیگر، همانند آنها دیده نمی‌شود و خواننده دقیق و واقف به رمز استعمال لغات و ترکیبات، از فهرستی که در انتهای کتاب الحاق شده است، با این نوع کلمات، آشنا خواهد شد[۱۵].
پانویس
- ↑ ر.ک: یادداشتی در معرفی کتاب، ص1-2
- ↑ ر.ک: همان، ص3
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص11-43
- ↑ ر.ک: همان، ص47-67
- ↑ ر.ک: همان، ص71-95
- ↑ ر.ک: همان، ص99-107
- ↑ ر.ک: همان، ص125-133
- ↑ ر.ک: همان، ص127-150
- ↑ ر.ک: همان، ص153-163
- ↑ ر.ک: همان، ص167-189
- ↑ ر.ک: همان، ص193-211
- ↑ ر.ک: همان، ص215-254
- ↑ ر.ک: همان، ص207-265
- ↑ ر.ک: همان، ص269-333
- ↑ ر.ک: یادداشتی در معرفی کتاب، ص2
منابع مقاله
یادداشتی در معرفی کتاب و متن کتاب.