المحبة لله سبحانه
المحبة لله سبحانه، از آثار حافظ و محدّث حنبلی قرن سوم قمری، ابواسحاق ابراهیم بن عبدالله بن جنید خُتَّلی سامرایی بغدادی رقائقی (حدود 190-260ق)، مجموعه‌ای از آیات و روایات و منقولات از امت‌های پیشین و اشعار است که موضوع سرنوشت‌ساز «محبت به خدای متعال» و ارزش و اهمیت و کیفیت و شرایط آن را بیان می‌کند. پژوهشگر معاصر، عبدالله بدران، این کتاب را تصحیح کرده و برای آن مقدمه نوشته و منابع روایاتش را مشخص کرده است.
| المحبة لله سبحانه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن جنید، ابراهیم بن عبدالله (نويسنده) بدران، عبدالله (محقق) |
| ناشر | دار المکتبي |
| مکان نشر | سوریه - دمشق |
| سال نشر | 1423ق - 2002م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | عشق و عبادت الهی (اسلام) - احادیث - خدا - عشق - احادیث - احادیث اهل سنت - قرن 3ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 2الف2ع 117/25 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- محقق کتاب، با اشاره به اینکه این اثر، یکی از آثاری است که اندیشوران قرن سوم هجری قمری در موضوع زهد و سخنان دلکش و شیرین تألیف کرده‌اند، افزوده است: ابوبکر عبدالله بن محمد بن عُبَید بن سُفیان بن قیس قُرشى مشهور به [ابن ابی‌الدنیا]] (208-281ق)، پرچم‌دار این میدان است و ابراهیم بن عبدالله بن جنید همانند او هر مطلبی را که مربوط به یک موضوع است، در یک کتاب جمع می‌کند و غالباً هیچ دسته‌بندی و ترتیبی فراهم نمی‌کند و اطلاعاتی که عرضه می‌کند، روایی و نقلی است[۱].
- عبدالله بدران، نوشته است: به نظر می‌رسد که نویسنده، طعم محبت الهی را چشیده و معنای دوستی، خوف و رجا و خشیت را دریافته و در نتیجه توانسته است، حالات محبان و سرور و لذتی را که می‌یابند، شرح بدهد و در این کتاب، اطلاعاتی را آورده است که من، قبل از این اثر، در آثار هیچ اندیشوری ندیده‌ام[۲].
ساختار و محتوا
در این اثر، تعداد 264 روایت ذکر شده است، ولی هیچ عنوان‌گذاری و سامان‌دهی خاصی ندارد. برخی از موضوعات مورد بحث، عبارت است از: ارتباط محبت به خدا و پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع)، رابطه ایمان و محبت به خدا، ناسازگاری محبت به خدا با محبت دنیا و نشانه‌های دوستان خدا.
نمونه مباحث
- با سند از ابن عباس از پیامبر(ص) نقل می‌کند که گفت: «أحِبّوا اللّهَ عزَّوجلَّ لِما يغْذوكم بهِ مِن نِعَمِهِ و أحِبّوني لِحُبِّ اللّه ِ عزَّوجلَّ و أحِبّوا أهْلَ بَيتي لِحُبّي»[۳]؛ یعنی: خدای عزَّوجلَّ را دوست بدارید که از نعمت‌هایش به شما عطا می‌کند و مرا دوست بدارید؛ چراکه خدا را دوست دارید و خاندان مرا دوست داشته باشید؛ چه، دوستدار من هستید.
- با سند از انس بن مالک نقل کرده است که پیامبر(ص) گفت: «عَلامَةُ حـبِّ اللهِ حُـبُّ ذِكرِ اللهِ و عَلامَةُ بُغْضِ اللهِ بُغْضُ ذِكرِه»[۴]؛ یعنی: نشانه اینکه خدا را دوست داری، این است که یادکرد او را هم دوست بداری و کسی که خدا را دشمن دارد، یاد خدا را نپسندد.
- ابراهیم گفته است: به ما رسیده است که خدای متعال به حضرت داوود(ع) وحی کرد: می‌پنداری مرا دوست می‌داری؟! اگر مرا دوست داری، محبت دنیا را از قلبت بیرون کن؛ چون دوستی من و دوستی دنیا، در یک قلب جمع نمی‌شود[۵].
- با سند از امام جعفر صادق(ع) نقل کرده است که از جمله دعای مریم(ع) مادر عیسی(ع) این بود: خدایا قلبم را از خوف خودت پُر کن و چهره‌ام را با پرده «حیای نسبت به خودت» بپوشان[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.