الأضداد (اصمعی)

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

الأضداد، مجموعه‌ای یک جلدی شامل چهار کتاب جداگانه ولی همنام و در یک موضوع از آثار چهار اندیشور گوناگون است که معانی واژگان اضداد را توضیح می‌دهد؛ یعنی هر واژه‌ای که دارای دو معنای مخالف و متقابل است. کتاب چهارم به عنوان «ذیل کتاب الاضداد» آمده است. نویسندگان عبارتند از:

  1. ادیب، قاری و واژه‌شناس ممتاز قرن دوم قمری، عبدالملک بن قریب اصمعی (حدود 123- ‌216ق)؛
  2. ادیب و مقری قرن سوم قمری، ابوحاتم سهل بن محمد بن عثمان سجستانی (165- 255ق)؛
  3. ادیب، لغت‌شناس، شاعر و قرآن‌پژوه شیعه قرن سوم قمری، یعقوب بن اسحاق بن سکیت (186-244ق)؛
  4. ادیب و واژه‌شناس حنفی؛ حسن بن محمد بن حسن صغانی (577- 650ق).
الأضداد(اصمعی، عبدالملک بن قریب)
الأضداد (اصمعی)
پدیدآوراناصمعی، عبدالملک بن قریب (نويسنده)

ابو حاتم سجستانی، سهل بن محمد (نويسنده) ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق ( نويسنده)

صغا‌نی‌، حسن‌ بن‌ محمد ( نويسنده)
عنوان‌های دیگرثلاثة کتب
ناشرالمطبعة الکاثوليکية ** معهد تراث الأنبیاء علیهم السلام للدراسات الحوزویة الإلکترونیة
مکان نشرلبنان - بیروت
سال نشر1912م
چاپ1
زبانعربی
تعداد جلد1
کد کنگره
/الف6الف6 6190 PJ
نورلایبمطالعه و دانلود pdf
  • کشیش یسوعی؛ آگوست هفنر، مجموعه حاضر را تصحیح و منابعش را استخراج و ثبت کرده و توضیحاتی در پاورقی بر آن افزوده و شرح‌حال و فهرست آثار اندیشوران چهارگانه را نیز مطرح کرده است. هفنر، همه واژگان ضدّ را شماره‌گذاری پیاپی کرده است و بر اساس آمار او، اگر به تکراری بودن یا نبودن واژگان توجه نشود، اندیشمندان مذکور در این اثر در مجموع 706 کلمه آورده‌اند که هر یک، دو معنای مخالف دارد.[۱] کشیش یسوعی؛ آنتوان صالحانی، این اثر را در 1912م منتشر کرده است.

الأضداد (اصمعی)

تعداد 105 کلمه ضدّ آورده است؛ از جمله نوشته: «یقال: المسجور المملوّ و المسجور الفارغ»[۲] کلمه «مَسجُور» دو معنای مخالف دارد: پُر و خالی.

الأضداد (سجستانی)

تعداد 170 کلمه ضدّ آورده است؛ مثلاً «جَعد» به سخی و بخیل، هر دو گفته می‌شود.[۳] الاضداد سجستانی در مقاله‌ای با نام الأضداد معرفی شده است.

الأضداد (ابن سکیت)

تعداد 94 کلمه ضدّ آورده است؛ مثلاً «البَیِّع» به خریدار و مشتری، هر دو گفته می‌شود.[۴] و «المُعَبَّد» به «خوار و ذلیل» و نیز به «محترم و عزیز»، هر دو گویند.[۵]

الأضداد (صغانی)

تعداد 337 کلمه ضدّ آورده است؛ مانند «أرض هِرشَمَّة» به زمین سخت و نرم، هر دو گفته می‌شود.[۶] صغانی یادآور شده است که برخی از این کلمات در نظر من از اضداد نیست؛ ولی برای جامعیت اثرم آورده‌ام تا نگویند فلانی از اضداد مشهور و ثابت غفلت ورزیده است.[۷]

پانویس

  1. ر.ک: متن کتاب، ص248
  2. همان، ص10
  3. همان، ص156
  4. همان، ص204
  5. همان، ص209
  6. همان، ص247
  7. همان، ص248

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.


وابسته‌ها