سوانح الافکار رشیدی
سوانح الافکار رشیدی، مجموعه اسناد، نامه‌ها و مکتوبات رشیدالدین فضل‌الله همدانی (متوفی 718ق)، وزیر، مورخ و پزشک دوره ایلخانیان است که به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه، منتشر شده است.
| سوانح الافکار رشیدی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رشیدالدین فضل‌الله (نويسنده) دانش‌پژوه، محمدتقی (مصحح) |
| سال نشر | 1358ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | نامههای فارسی - قرن 7ق. - نثر فارسی - قرن 7ق. - ایران - تاریخ - مغولان و ایلخانان، 616 - 756ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
از رشیدالدین فضل‌الله چندین نامه به یادگار مانده که شمس‌الدین ابرقوهی در هنگام وزارت خود او تا وزارت فرزندش غیاث‌الدین محمد به تدوین آنها پرداخته و آن را به نام همان غیاث‌الدین ساخته و آن را «سوانح الافکار رشیدی» نامیده است. این نامه‌ها از رهگذر تاریخ اجتماع و فرهنگ آن روزگار، بسیار ارزش دارد و نکته‌هایی را روشن می‌سازد[۱].
این نامه‌ها گویا پس از غازان و در روزگار اولجایتو نوشته شده باشد. در این نامه‌ها، شعرهای تازی و فارسی بسیار است[۲].
شکل ظاهری اسناد موجود در اثر حاضر، از الگوی نسبتا واحدی تبعیت میکند. بیشتر این اسناد، وقتی خطاب به فرودست نوشته می‌شود با کمترین حواشی و استطراد همراه است. جملات دعایی آغازین نوشتار بسیار فشرده و موجز است و بلافاصله نگارنده به محتوا و مضمون اصلی نوشتار می‌پردازد. اما اغلب نامه‌هایی که به چهره‌های متنفذ به‌لحاظ فکری نگاشته شده و یا در پاسخ به چهره‌های مهم است، معمولا جملات دعایی طولانی‌تری دارند و گاه مزین به حکایات و اشعار نیز هستند[۳].
نکته جالب توجه در محتوا و هم در شکل ظاهری این اسناد، این است که گاه الفاظ به‌‌کار‌رفته در جملات کوتاه دعایی - یعنی جملاتی که نامه‌ها اغلب با آنها آغاز می‌شوند و وصفی تحسین‌آمیز از دریافت‌کننده نامه است - خود چشم‌اندازی از تفکر و فرهنگ نوشتاری و عقیدتی زمان را بازتاب می‌دهد[۴].
از جمله بسیاری از این نامه‌ها با جملاتی آغاز می‌شوند که دریافت‌کننده نامه را با ستارگان و افلاک قیاس کرده‌‌اند تا بزرگی و عظمتش را بنمایانند. از جمله خواجه مجدالدین اسماعیل فالی را در مکتوبی که به او نگاشته است با این جملات وصف میکند: «عطارد که وزیر شهنشاه فلک است از لئالی ارقام اقلام مخدوم حقیقی ملتفط فراید فواید باد»[۵].
پانویس
منابع مقاله