تاریخ پیامبر اسلام(ص)
تاریخ پیامبر اسلام(ص) بوسيله مرحوم حجت‌الاسلام دكتر محمد ابراهیم آيتی (د. 1342ش) در موضوع زندگانى رسول خدا نوشته شده است.
| تاریخ پیامبر اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | گرجی، ابوالقاسم (تجدیدنظر و اضافات و کوشش) آیتی، محمدابراهیم (نویسنده) |
| ناشر | دانشگاه تهران |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1378 ش |
| چاپ | 5 |
| موضوع | اسلام - تاریخ - از آغاز تا 41ق. محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - سرگذشت‌نامه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 22/9 /آ9ت2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
از آنجا كه كتاب پس از درگذشت مؤلف منتشر شده، دكتر ابوالقاسم گرجى (از دوستان مؤلف و از دانش آموختگان حوزه نجف و استاد دانشكده حقوق تهران) آن را تنظيم و تكميل كرده است زيرا مؤلف قدرى از حوادث آخر عمر پيامبر را نياورده و نام كتاب را «تاريخ اسلام» گذشته بوده كه دوره‌اى از تاريخ اسلام را تدوين نمايد. مصحح كتاب با تغيير و اضافه مطالب جديد، ترجمه اشعار و متون عربى، توضيحى در پاورقى‌ها و... كتاب را ارائه كرده است.
ساختار
کتاب با مقدمه آغاز و مطالب بر اساس سال هجری دسته بندی و تنظیم شده است.
گزارش محتوا
كتاب تاريخ پيامبر اسلام، زندگى آن حضرت و حوادث دوران رسالت را به ترتيب معمول تاريخى تدوين كرده و پس از دوران مكى، رويدادهاى هر يك از سال‌هاى هجرى را به تفصيل آورده است. بخشى از مطالب كتاب چنين است: نياكان رسول خدا(ص)، تولد آن حضرت، پرورش نزد حليمه، فوت مادر، درگذشت عبدالمطلب و ابوطالب، سفر به شام، شركت در جنگ فجار، حلف‌الفضول، ازدواج با خديجه و... و به همين ترتيب ماجراهای زندگی رسول خدا را تا سال نهم هجرت. وقايع بعد سال نهم، از جمله حجةالوداع، غدير خم، وفات پيامبر و... نيامده است كه اين را بايد به حساب به پايان آمدن ناگهانیعمر مؤلف (رحمةالله‌عليه) گذاشت.
مؤلف دانشمند اين اثر به شيوه علمى، منابع خود را به طور كامل ذكر كرده و چنانكه از پايان كتاب استفاده مى‌شود وى به 156منبع ارجاع داده است.
ویژگی‌هاى كتاب
از ويژگى‌هاى كتاب، ذكر روايات مختلف درباره يك واقعه است. البته به نظر مى‌رسد مرحوم آيتى بنا به تحليل نداشته و خواسته است مطالب را به صورت گزارش ارئه دهد؛ از اين رو درباره گزارش‌ها كمتر به اظهار نظر پرداخته است.
یکی از ویژگیهای اين كتاب كه آن را از نظر تحقيقي برجسته میسازد، توقف مؤلف بر نکاتی است كه در كتب مشابه كمتر به آن توجه شده است؛ مانند بحث از مناصب كعبه مقارن ظهور اسلام كه مؤلف چهارده منصب مهم آن را بر می‌شمارد.
یکی ديگر از اين ويژگی‌ها سليس بودن نثر فارسی آن است.
اين اثر حدود 16 سال پس از درگذشت نویسنده، از طرف دانشگاه تهران چاپ شده و چندين بار تجديد چاپ گرديده است.
وضعیت کتاب
کتاب دارای پاورقی بوده و فهرست مطالب در انتهای آن آمده است. فهارسی که در انتهای کتاب آمده عبارتند از:
- فهرست آیات و سوره‌ها،
- فهرست اخبار و آثار،
- فهرست اشعار،
- فهرست مآخذ و دیگر کتب نام برده شده،
- فهرست نام اشخاص،
- فهرست نام قبائل و جمعیتها،
- فهرست مکانها و زمانها،
- فهرست غزوات و سریه‌ها،
- فهرست وفدها،
- فهرست مطالب،
- غلطنامه.
پانويس