المنتخب في النوب

المنتخب في النوب، اثر ابوالفرج عبدالرحمن بن على بن جوزى (597-508ق)، عالم بغدادی قرن ششم هجری است که در دانش‌های گوناگون زمانه خود چیره‌دست بوده است. ابن جوزی، از دریاها مطالبی که در باب تفسیر آیه‌های قرآن نوشته شده است، صد مسئله را برگزیده و کتاب شایسته‌ای را با مباحثی در تفسیر قرآن، پارسایی و پند (اندرز) پیشکش خوانندگان نموده‌ است و بایسته است که کتابخانه‌ها از آن تُهی نمانند. این اثر با پژوهش اسامه عبدالعظیم عرضه شده است.‏

المنتخب في النوب
پدیدآوران	ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (نويسنده) عبدالعظیم، اسامه (محقق)
عنوان‌های دیگر	منتخب المنتخب
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1433ق - 2012م
چاپ	1
موضوع	تفسیر قرآن
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP 102/الف۲م۸
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

در این کتاب که در صد فصل صورت‌بندی شده است، نوآوری در چینش مطالب، ظرافت در نوشتار، برگرفتن مطالب از چشمه‌های زلال و گفتارهای تازه دیده می‌شود. ابن جوزی متن را بر مبنای آیه‌هایی از قرآن با ترتیب سوره‌های آن تنظیم کرده است که هر آیه‌ای شایسته است که در نوبت خویش خوانده شود. او می‌گوید: اگر دیده می‌شود که برخی آیه‌هایی که مناسبتی با بحث دارند، نادیده گرفته شده‌اند، برای این است که آیه‌ای که مشابه آن است، جای آن را پر کرده است.

ابن جوزی در مقدمه‌اش فهرستی از صد فصل را آورده است. برای معرفی هر فصل، آیه‌ای را که برگزیده است، نمایش می‌دهد و آنچه را که از آیه دریافت کرده است، در یک یا دو جمله، می‌نویسد؛ برای نمونه، در معرفی نخستین فصل می‌نویسد: الفصل الأول في قوله تعالی: «وَ إذ قَالَ رَبُّك للمَلَـٰٓئِكةِ إِنِّي جَاعِل فِي الأرضِ خَلِيفَة»؛ يُذكر فيه خلق آدم و قصة هاروت و ماروت‏.

اسامه عبدالعظیم (محقق) بحثی را درباره دانش تفسیر و شناساندن برخی از اصحاب پیامبر(ص)، مانند امام علی(ع) که از نخستین مفسران جهان اسلام شمرده می‌شوند و‏ شرح حالی را برای ابن جوزی نوشته‌ است. او نشانی آیه‌ها، حدیث‌ها، شاهدهای شعری و نثری و واژه‌هایی که نیاز به توضیح داشته‌اند را در پاورقی آورده است و برای تهیه این کتاب ‏از نسخه‌ای خطی که در کتابخانه ازهریه نگهداری می‌شود، بهره ‌جسته است‏.

منابع مقاله

مقدمه‌های محقق و نویسنده.