الحج و أسراره
الحج و اسراره از جمله تألیفات ابوعبدالله محمد بن علی بن الحسن ملقب به حکیم ترمذی(205-300ق)(در باره تاریخ تولد و وفات ترمذی اختلاف است برخی تاریخ تولد وی را در دهه اول قرن سوم و برخی بین 205 تا 215 و تاریخ وفاتش بین 295 تا 300 قمری نوشته‌اند.) از اعلام صوفیه و از مشاهیر محدثین است.
| الحج و أسراره | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حکیم ترمذی، محمد بن علی (نويسنده) زیدان، حسنی نصر (محقق) |
| ناشر | مطبعة السعادة |
| مکان نشر | مصر |
| سال نشر | 1389ق - 1969م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ت4ح3 188/9 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تمایز این اثر ترمذی از دیگر آثارش، دقت در تألیف، و دقت عمیق در معانی حج است. شاید علتش این باشد که این اثر جزو آثار متاخر ترمذی محسوب می‌شود. و نتیجه سال‌ها تجربه و اندوخته علمی خودش را در این کتاب، بروز و ظهور داده است.[۱]. مؤلف به سبب اینکه محدث بوده، از احادیث و آیات در بخش‌های مختلف کتاب استفاده کرده است و از طرفی چون جزو بزرگان صوفیه بوده، به بیان اسرار و رموز حج و مناسک و اعمال آن نیز، پرداخته است.
کتاب در هفت باب و یک مقدمه نوشته شده است که مقدمه مربوط به تاریخچه بیت عتیق(خانه کعبه) و وضعیت کعبه در زمان حضرت آدم(ع) تا زمان حضرت ابراهیم(ع) و سپس ساخت دیوارهای آن توسط حضرت ابراهیم(ع)، بر اساس آیات و روایات است.
مؤلف در بخش بعدی، وجوب حج و ادله آن از آیات و روایات را بیان می‌کند و به تفسیر مناسک و بیان فرق آن با مشاعر و مشاهد می‌پردازد. سپس علت نامگذاری حج به حجةالاسلام و جایگاه حج را نسبت به دیگر فرائض بیان می‌کند. در ادامه احادیث مربوط به حجر الاسود و اهمیت استلام حجر را در بین مناسک، می‌آورد. بعد از آن، حج و عمره و بیان فرق آن‌ها و احکام هر کدام را توضیح داده و همراه با بیان معانی دقیق حج برای اهل عرفان و محبت، افراد را به عوام و خواص و خواص خواص و اشراف خواص تقسیم کرده و اظهار می‌دارد که هر کدام به قدر خودشان از این امور بهره می‌برند. بیان واجبات حج از قبیل احرام و وقوف و طواف و سعی و... بخش دیگری از مطالب کتاب است که در لابلای آن‌ها به رموز و باطن این اعمال نیز اشاره می‌کند. پایان بخش این رساله، داستان قبیله جرهم و حفر چشمه زمزم است..[۲]
فهرست محتوا، اعلام و امکنه در پایان کتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
- متن کتاب