ابن منجویه، احمد بن على
ابن مَنْجویه، ابوبکر احمد بن على اصفهانى (347- محرم 428ق/ 958- اکتبر 1036م)، محدّث ساکن نیشابور.
| ابن منجویه، ابوبکر احمد بن على اصفهانى | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | احمد بن على اصفهانى؛ |
| نام‌های دیگر | ابن منجویه، ابوبکر احمد بن على اصفهانى؛ |
| تخلص | ابن منجویه؛ |
| نسب | یزدی، اصفهانی؛ |
| نام پدر | علی بن محمد بن منجویه اصفهانی؛ |
| ولادت | 347ق؛ |
| محل تولد | اصفهان؛، ایران؛ |
| محل زندگی | ایران؛ |
| رحلت | 428ق؛ |
| مدفن | نیشابور (محل وفات)؛ |
| طول عمر | 81؛ |
| دین | اسلام؛ |
| مذهب | اهل سنت؛ |
| پیشه | محدّث؛ |
| اطلاعات علمی | |
| اجازه اجتهاد از | |
| درجه علمی | محدّث؛ |
| مشایخ | ابوبکر ابن مقری، ابوعمرو ابن حمدان، حاکم ابواحمد حافظ، ابوبکر اسماعیلى، ابوعبدالله ابن منده، ابوحازم عبدوی؛ |
| برخی آثار | 1- رجال صحیح مسلم؛ |
نسب
از آنجا که برخى با نسبت یزدی نیز از او یاد کرده‌اند، مى‌توان احتمال داد که نیاکان وی از یزد برخاسته‌اند.
سفر تجاری
او در اوان جوانى برای تجارت از اصفهان به نیشابور رفت و با اینکه در آغاز قصد کسب علم نداشت، به نوشتن املائات دو شیخ نیشابور، ابوعمرو ابن نجید و ابوالحسن سراج، برای همشهریان خود پرداخت. سپس به اصفهان مراجعت کرد و از ابوبکر ابن مقری در آن دیار حدیث شنید.
سفر علمی، مشایخ
از اینجا بود که وی به کسب دانش روی آورد و سفرهای علمى خود را آغاز کرد. او بار دیگر به نیشابور رفت و از ابوعمرو ابن حمدان و حاکم ابواحمد حافظ استماع حدیث نمود. وی افزون بر نیشابور به شهرهای ری، گرگان، نسا، بخارا، سمرقند و هرات نیز سفر کرد. از جملة شیوخ وی در حدیث مى‌توان از ابوبکر اسماعیلى و ابوعبدالله ابن منده نیز نام برد.
حاکم نیشابوری در تاریخ خویش متذکر شده که ابن منجویه بعد از سال 360ق به کسب حدیث پرداخته است.
تالیف، مجلس املا، راویان
وی سرانجام به نیشابور آمد و همانجا اقامت گزید و به تألیف پرداخت و پس از مرگ ابوحازم عبدوی در مدرسة ابوسعد زاهد در نیشابور مجلس املا دایر کرد. جمع کثیری از وی حدیث شنیده و روایت کرده‌اند. از مشهورترین آنان خطیب بغدادی، ابوبکر بیهقى، ابوصالح مؤذن و عبدالرحمان بن منده شایان ذکرند.
آثار
شهرت ابن منجویه بیشتر به سبب تنها کتاب موجود او یعنى:
1- رجال صحیح مسلم،
است. وی چنانکه خود در انتهای کتاب ذکر مى‌کند، در شرح حال رجال از اطلاعات ابوالعباس سراج و عمروبن على بهرة بسیاری گرفته است. در این کتاب مؤلف پس از ذکر نام هر یک از محدثان، از آن گروه از مشایخ و راویان ایشان، که در صحیح مسلم یاد شده‌اند، سخن گفته است.
ابن قیسرانى در کتاب الجمع بین رجال الصحیحین، رجال صحیح مسلم ابن منجویه و رجال صحیح بخاری کلاباذی را تلفیق کرده و در مقدمة آن شیوة کار ابن منجویه را ستوده است.
کتاب رجال صحیح مسلم در دو جلد و به کوشش عبدالله لیثى در بیروت (1407ق/1987م) به چاپ رسیده است.
از دیگر آثار ابن منجویه مستخرجاتى است که وی بر صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن ابوداوود و سنن ترمذی نوشته است که در حال حاضر اطلاع از نسخ آن‌ها در دست نیست. [۱].
پانویس
- ↑ محقق، سیمین، ج4، ص697-696
منابع مقاله
محقق، سیمین، دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ه‌المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.