تجلی زن در آثار مولوی
تجلی زن در آثار مولوی تألیف زلیخا ثقفی، این کتاب، در سه بخش، انعکاس سیمای زن در آثار منثور و منظوم مولانا را به طور مبسوط مورد بررسی قرار می‌دهد. عناوین بخش‌ها عبارت است از: کلیات جلوه‌های زن در آثار منثور مولوی؛ جلوه‌های زن در مثنوی مولوی.
| تجلی زن در آثار مولوی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ثقفی، زلیخا (نویسنده) |
| ناشر | انتشارات ترفند |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1386 |
| چاپ | چهارم |
| موضوع | نظریه دربا‌ره زنان مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد، ۶۰۴ - ۶۷۲ ق,زنان در ادبیا‌ت,قرن ۷ ق - تا‌ریخ و نقد شعر فارسی |
| کد کنگره | PIR۵۳۰۷/ز۹ث۷ |
در بخش اول، با عنوان کلیات، کوشیده است که سیمای زن را در اسلام، قرآن، ادب فارسی، عصر مغول و عرفان اسلامی مورد مطالعه و بررسی قرار دهد.
در این بررسی نشان داده که پیامبر اسلام تنها کسی بوده است که حیثیت انسانی و اجتماعی زنان را به آنان بازگردانده است و نیز نشان داده که در میان سلسله حکومت‌های ایران تا عصر صفوی، تنها در دورۀ حکومت ترکان و ایلخانان مغول، دورۀ شوکت و قدرت و عزت زن در ایران بوده است.
در بخش دوم، با عنوان جلوه‌های زن در آثار منثور مولوی، با بررسی کتاب‌های مناقب العارفین افلاکی، فیه مافیه، مکتوبات و مجالس سبعه دیدگاه مترقی و متعالی مولانا را نسبت به زنان بیان کرده و از خلال رویدادها، حکایات و نامه‌های مولانا، نمونه‌هایی از سیرۀ نیک و رفتار شایسته او با زنان ذکر کرده است.
در بخش سوم، جلوه‌های زن در مثنوی را مورد جستجو قرار داده و کوشیده است تمام مطالبی را که به نحوی مرتبط با زنان است در دوازده موضوع، فصل‌بندی و تدوین نماید، طوری که در هر فصل مجموع حکایت‌ها، نکته‌ها و تمثیل‌هایی که با موضوع آن فصل مناسب است، همراه با شرح، تفسیر، نحوۀ تلقی و چگونگی برخورد مولانا، جمع آمده است.
برخی از عناوین فصل‌ها و لُب مطالب آن‌ها عبارت است از:
- پرتویی از آفتاب نبوی؛ در این فصل با ذکر داستان‌های گم‌شدن پیامبر از کنار حلیمه، عایشه و باران غیبی و پنهان شدن عایشه از نابینا، دیدگاه و نحوۀ تلقی مولانا را شرح و بررسی می‌کند.
- همراه با تفاسیر؛ در این فصل حکایت زنانی که نامشان در قرآن آمده و در مثنوی انعکاس یافته، مانند حضرت مریم، مادر موسی، آسیه، زلیخا و زهره از منظر مولانا بررسی شده است.
- زنان بد کنش؛ عنوان فصل دیگری است که در آن حکایات همسر نوح، همسر ابولهب و همسر شیخ خرقانی نقل و مورد بررسی قرار گرفته است.
- در ذیل عنوان رمز و تمثیل؛ ماجرای اعرابی و زنش که به ترتیب، نماد عقل و نفس محسوب می‌شوند، جفت بودن پدیده‌ها، غلبۀ زن بر عاقلان و غلبه جاهلان بر زن شرح شده است.
- در فصل دیگر با عنوان زیر پای مادران باشد جنان؛ داستان‌هایی که درون‌مایه‌ای از احساس و عواطف مادری دارد یا مبیّن نقش مادری است، از منظر مثنوی شرح و بررسی شده است.
- هزل و یا تعلیم؛ یکی از فصل‌های مهم این کتاب است که در آن حکایاتی با محتوای هزلی که از نگاه مولانا همه تعلیم محسوب می‌شود، مانند صوفی و زنش، زن و امرود بُن، خاتون و کنیزک، زاهد و کنیزک، زن جوحی و قاضی، عجوزۀ کابلی و مانند این‌ها مورد شرح و بررسی قرار گرفته است و... .
علاوه بر پی‌نوشت‌های هر بخش، منابع و مآخذ نیز در پایان کتاب آمده است.[۱]
پانويس
- ↑ ر.ک: عالمی، محمدعلم، ص203-204
منابع مقاله
عالمی، محمدعَلَم، کتاب‌شناسی توصیفی مولانا (شامل جدیدترین تحقیقات و قدیمی‌ترین کتاب‌های مولوی پژوهی)، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1392ش.