پادشاه، محمد
محمد پادشاه (متولد 1252ق)، متخلص به شاد، یکی از فرهنگ‌نویسان برجسته قرن سیزدهم و چهاردهم که منشی و میرمنشی دربار مهاراجگان وجیانگر (از ایالات دکن) بوده و در زمینه فرهنگ‌نویسی، دو اثر گران‌بها – مجموعه مترادفات و فرهنگ آنندراج – از خود به‌یادگار گذاشته است.
| پادشاه، محمد | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | محمد پادشاه |
| تخلص | شاد |
| نام پدر | غلام محی‌الدین |
| ولادت | 1252ق |
| محل تولد | وجیانگر، هندوستان |
| پیشه | فرهنگ‌نویسان برجسته قرن سیزدهم و چهاردهم که منشی و میرمنشی دربار مهاراجگان وجیانگر |
| اطلاعات علمی | |
| برخی آثار | فرهنگ مترادفات و اصطلاحات |
ولادت
منشی محمد پادشاه، متخلص به شاد، یکی از چهار پسر غلام محی‌الدین که به کنم شهرت داشته، در سال 1252ق برابر با 1835م در وجیانگر واقع در جنوب شرقی هند به دنیا آمد[۱].
تحصیلات
در ده‌سالگی به یادگیری زبان فارسی و عربی پرداخت. گرچه این آموزش به دلیل مشکلاتی که در فرایند آموزش این دو زبان وجود داشت، به‌کندی پیش می‌رفت.
پدرش همواره در این اندیشه بود که او باید زبان انگلیسی را فرابگیرد؛ زبان قوم حاکمی که بدون ارتباط با آن قوم آموختن هیچ علمی آینده درخشان در پی نخواهد داشت؛ ازاین‌رو، تا حدودی الفبای انگلیسی و هجی‌کردن را به محمد پادشاه آموخت[۲].
به همت عالی‌جناب مهاراجه وجیانگر یک مدرسه انگلیسی گشوده شد و مسلمانی شرافتمند به نام محمدقاسم در آنجا تدریس می‌کرد که انگلیسی را برای محمد پادشاه به زبان فارسی توضیح می‌داد[۳].
او گرامر زبان انگلیسی و دیگر کتب انگلیسی را در محضر وی فراگرفت و به‌عنوان منشی فارسی اردوگاه نظامی وجیانگر مشغول به‌کار شد.
سپس به‌عنوان دستیار میرمنشی مهاراجه میرزا آنند گجپتی راج‌منه پذیرفته شد. در سال 1862م به‌همراه او و ملتزمانش به بنارس رفت و پس از مدتی میرمنشی گردید.
محمد پادشاه برای کسب معارف اسلامی در مکتب مولوی محمدرضا علی‌صاحب به شاگردی نشست و در حوزه ادبیات عربی و فارسی از محضر میرزا حسین رضاخان بهره برد[۴].
متأسفانه، در منابع تاریخی درباره تاریخ وفات ایشان مطلبی ذکر نشده است.
آثار
- فرهنگ مترادفات و اصطلاحات؛
- فرهنگ آنندراج.
پانویس
منابع مقاله
- ذاکر الحسینی، محسن، «افزوده‌های فرهنگ آنندراج»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله نامه فرهنگستان، زمستان ۱۳۷۶- شماره ۱۲ ISC (11 صفحه - از 53 تا ۶۳).
- ذاکر الحسینی، محسن، «گفته‌های آشفته و نکته‌های ناگفته»، مجله نامه فرهنگستان، پاییز 1376- شماره 11 ISC (13 صفحه - از 157 تا 169).