تحفة السلاطين (منطق فارسی)

تحفة السلاطین (منطق فارسی)، نوشته‌اندیشور کم آوازه قرن یازدهم قمری؛ نورالدین محمد بن جابر انصاری، آموزش دوره‌ای کامل از علم منطق به زبان فارسی در نظام منطق‌نگاری تلفیقی است.

تحفة السلاطين (منطق فارسی)
تحفة السلاطين (منطق فارسی)
پدیدآورانانصاری، محمدبن جابر (نويسنده)

فرامرز قراملکی، احد (مقدمه‌نويس) فرامرز قراملکی، احد (محقق) فنی‌اصل، زینت (سایر)

مسجدی، فرشته (سایر)
ناشرمرکز پژوهشی ميراث مکتوب
مکان نشرایران - تهران
سال نشر1386ش
چاپ1
موضوعمنطق - متون قدیمی تا قرن 14
زبانفارسی
تعداد جلد1
کد کنگره
/ف2الف8 66 BC
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

ساختار و مطالب

کتاب از مقدمه محقق، مقدمه و متن اصلی کتاب و تعلیقات محقق تشکیل شده است. متن اصلی 9 بخش (مدخل، مقولات عشر، قضایا، قیاس، برهان، جدل، مغالطه، خطابه و شعر) دارد.

روش منطق‌نگاری

محقق با بیان آنکه منطق‌دانان مسلمان به تحلیل و توسعه دانش منطق اهتمام ورزیدند، 4 نظام عمده منطق‌نگاری ذیل را حاصل این جهاد علمی دانسته است:

  1. نُه‌بخشی یونانی
  2. دوبخشی سینوی
  3. التقاطی
  4. تلفیقی.[۱] بر اساس پژوهش احد فرامرز قراملكى، در کتاب حاضر روش نورالدین انصاری تلفیقی است.[۲]

ویژگی این اثر

محقق منطق‌دان؛ احد فرامرز قراملكى، چند ویژگی برای کتاب حاضر ذکر کرده است از جمله:

  1. نگارش به زبان فارسی با گرایش به سبك معیار دوره اصفهان ولی با پرهیز از دشوارنویسی
  2. توضیح روشن و متمایز مفاهیم
  3. تقریر دقیق مسائل
  4. گزارش آرای مهم منطق‌دانان پیشین
  5. توجه به جایگاه منطقی مباحث
  6. ارجاع به قرآن و الهام از تعابیر قرآنی.[۳] به‌عنوان نمونه،نورالدین انصاری مقصود از حکمت، موعظه حسنه و جدال احسن (نحل:125.) را به ترتیب برهان، خطابه و مجادله دانسته است.[۴]
  7. نقّادی دیدگاه‌های دیگر اندیشوران. به‌عنوان‌مثال به گفته احد فرامرز قراملكى، نورالدین انصاری در چند موضع مهمّ، رأی فخر رازی را نقد و با آن مخالفت کرده است:
    1. مركب‌انگاری تصدیق
    2. بدیهی‌انگاری همه تصورات
    3. مهجوریت دلالت التزام
    4. فقدان دلالت مطابقت بدون دلالت التزام
    5. تعریف حمل اشتقاقی[۵]

تعلیقات

احد فرامرز قراملكى در تعلیقاتی که بر متن اصلی افزوده، به مباحث مهمی پرداخته است از جمله:

  1. تحلیل آرای نویسنده و نشان‌دادن نوآوری‌های او
  2. بیان منابع و ارجاعات نویسنده
  3. ملاحظات تكمیلی در رفع برخی از نواقص عمده در مباحث
  4. ملاحظات انتقادی و چالش با برخی از مواضع نویسنده
  5. بررسی‌های تطبیقی دیدگاه نویسنده با آرای پیشینیان و پسینیان در دوره اسلامی
  6. تحلیل و بررسی نحوه گزارش نویسنده از پیشینیان.[۶]

پانویس

  1. مقدمه محقق، ص بیست و یک و بیست و دو.
  2. همان، ص بیست و نه- سی و دو.
  3. همان، ص سی و سه- سی و پنج.
  4. متن کتاب، ص273.
  5. مقدمه محقق، ص بیست و شش.
  6. همان، ص سی و هفت.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها