الإبهاج في شرح المنهاج (سبکی)
الإبهاج في شرح المنهاج، شرح تقی‌الدین علی بن عبدالکافی سبکی (متوفی 756ق) و فرزندش تاج‌الدین عبدالوهاب بن علی سبکی (متوفی 771ق) بر «منهاج الوصول إلی علم الأصول» قاضی بیضاوی (متوفی 685ق) است. اصل و شرح هر دو از کتب معتبر و مهم اصولی هستند. کتاب در هفت جلد با مقدمه و تحقیق احمد جمال زمزمی و نورالدین عبدالجبار صغیری منتشر شده است.
| الإبهاج في شرح المنهاج (سبکی، علی بن عبد الکافی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سبکی، علی بن عبد الکافی (نويسنده)
سبکی، عبد الوهاب بن علی (شارح) بیضاوی، عبدالله بن عمر ( نويسنده) زمزمی، احمد جمال ( محقق) صغیری، نورالدین عبدالجبار ( محقق) |
| عنوان‌های دیگر | شرح علی منهاج الوصول إلی علم الإصول. شرح |
| ناشر | دار البحوث للدراسات الإسلامیة و إحیاء التراث |
| مکان نشر | امارات - دبی |
| سال نشر | 1424ق - 2004م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 7 |
| کد کنگره | /س۲الف۲ 156 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
«منهاج الوصول في معرفة علم الأصول»، خود مختصر «الحاصل من المحصول» ارموی (متوفی 656ق) است[۱]. المنهاج بیضاوی از متونی است که همه ابواب اصول فقه اسلامی را به‌صورت مقارن به شیوه جمهور در بر دارد. شرح این کتاب و ورود به اعماق آن از عهده هرکس ساخته نیست، لکن شرح تقی‌الدین و تاج‌الدین از حیث اتقان و ارجاع به مصادر و تفریع مسائل، به‌ویژه فروع شافعیه بالاتر از هر توصیفی است؛ لذا این کتاب در علم تفریع فروع بر اصول، مرجعی برای شافعیه و دیگر مذاهب گردید[۲].
کتاب در هفت جلد منتشر شده و مقدمه مفصل محققین تمامی جلد اول را پوشش داده است. این مقدمه در دو بخش تنظیم شده است: در بخش اول، شرح حال مصنف و شارحین در دو باب و در بخش دوم، نیز شیوه کتاب در هفت مبحث بیان شده است.
چند ویژگی
- تاج‌الدین سبکی در شرح خود از بیضاوی در ترتیب و تبویب متن و موضوعات پیروی کرده است[۳].
- از خلال تتبع کتاب الإبهاج روشن می‌شود که او بعضی آراء را شفاهی از بعضی اساتیدش شنیده است، که در رأس آنها پدرش و استادش ذهبی قرار دارند[۴].
- شرح تاج‌الدین سبکی به‌منزله موسوعه‌ای است که اقوال علمای اصول و مثال‌های فقهی که به آنها استشهاد شده و اقوال محدثین بزرگ را در بر دارد. همچنین به مقتضای مقام حاوی علوم تفسیر، بلاغت و ادب، لغت و نحو، تاریخ و منطق است[۵].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه محقق و متن کتاب.
- کریمی‌نیا، مرتضی، «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، 1379.