مسئله ربا و بانک
مسئله ربا و بانک، مجموعه سخنرانی‌های اسلام‌شناس معاصر، مرتضی مطهری (فریمان 1298-1358ش. قم)، در انجمن اسلامى پزشکان (تهران) در سال 1354ش، با هدف بررسی عملیات بانکی از نظر انطباقش با موازین شرعى و حکم فقهی انواع ربا در نظام بانکداری است. در پایان کتاب، مجموعه سخنرانی‌های ایشان در همان انجمن در سال 1352ش، درباره مسئله بیمه، ضمیمه شده است[۱].
| مسئله ربا و بانک | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مطهری، مرتضی (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | مسئله بیمه |
| ناشر | صدرا |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1386ش - 1428ق |
| چاپ | 15 |
| شابک | 964-5600-11-1 |
| موضوع | بانک و بانک داری (اسلام) - بهره و ربا (فقه) - بیمه (فقه) |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | م6م5 190/6 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار و محتوا
این کتاب، در 2 بخش ذیل سامان یافته است:
- ربا و بانک: قرض ربوى از نظر طبیعت حقوقى، آیا سرمایه تولید سود مىکند؟، ربا در قرآن و حدیث، آثار مالکیت، تعریف قرض، سفته، رباى معاملى، سفته صورى، وام سرمایه‌گذارى و راه حل آن، بررسی چند نظریه درباره فلسفه حرمت ربا، مضاربه، قرض الحسنه، پیش‌فروش و جوایز بانکى، از مباحث مهمّ بخش اول است.
- بیمه: بررسی ارتباط بیمه و قمار، آیا هر معامله صحیحى باید داخل در یکى از ابواب فقه باشد؟ شرایط و موانع عمومى معاملات، آیا بیمه عقد لازم است یا جایز؟ بیمه و ضمان، تفاوت ضمان در فقه شیعه و فقه اهل تسنن، ضمانت در مقابل پول، ضمان عهده و ضمان درک، آیا بیمه یک معامله مستقل است؟ آیا بیمه معامله معلومى است؟ زمان و اقسام بیمه، بیمه عمر و بیمه مسئولیت یا بیمه شخص ثالث، از مباحث مهمّ بخش پایانی است.
نمونه مباحث
مرتضی مطهری با طرح این پرسش: اصلًا چرا ربا ممنوع است؟ چند نظریه را درباره حکمت حرمت ربا، بیان و بررسی کرده است:
- نظریه اول: سرمایه نمىتواند تولید سود کند.
- نظریه دوم: ربا، قرض است و قرض نمىتواند سود داشته باشد.
- نظریه سوم: پول چون ارزش قراردادى دارد نمىتواند سود داشته باشد[۲].
چطور میان والد و ولد یا زوج و زوجه ربا جایز است و این ربا ظلم نیست؟... حرمت ربا به تعبیر امروز براى این است که فاصله طبقاتى ایجاد نشود، منشأ اجحاف به دیگرى نشود...، ولى با توجه به اینکه میان پدر و پسر یک روابط عاطفى بسیار قوى وجود دارد (مخصوصاً از طرف پدر نسبت به پسر) و خصوصاً اینکه معمولا پدر زودتر از پسر مىمیرد و ثروت او میان فرزندان تقسیم مىشود، در واقع ربایى که پسر به پدر مىدهد مثل این است که از یک جیبش در مىآورد و به جیب دیگرش مىگذارد[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.