خيابان گلستان (شرح گلستان سعدی)
خیابان گلستان، اثر سراج‌الدین علی‌خان آرزو شاه‌جهان‌آبادی، شرحی است بر کتاب «گلستان سعدی» که با تصحیح مهرنور محمدخان منتشر شده است.
| خيابان گلستان (شرح گلستان سعدی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | آرزو، سراج‌الدین علی بن حسام‌الدین (نويسنده)
محمدخان، مهرنور (مصحح) سعدی، مصلح بن عبدالله (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | گلستان. شرح |
| ناشر | مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان |
| مکان نشر | پاکستان - اسلام آباد |
| سال نشر | 1375ش - 1996م |
| چاپ | 2 |
| شابک | - |
| موضوع | سعدی، مصلح بن عبد الله، - 691ق. گلستان - نقد و تفسیر - نثر فارسی - قرن 7ق. - تاریخ و نقد |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /آ4خ9 5212 PIR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اثر حاضر، یکی از مهم‌ترین شرح‌هایی است که برای «گلستان» نوشته شده است. سراج‌الدین که از نقادان، شاعران، تذکره‌نویسان و فرهنگ‌نویسان بزرگ و صاحب‌نام قرن دوازدهم هجری در شبه قاره هند است، با صلاحیت و مهارت لازم، به نگارش این شرح پرداخته و از برخی فرهنگ‌ها و شروح معتبر از قبیل «مدار الافاضل»، «صراح من الصحاح» و «فرهنگ رشیدی» نیز استفاده کرده است. علاوه بر این، ضمن استفاده از دو شرح نورالله احراری و ملا سعد تتوی بر گلستان، آنها را مورد انتقاد و بررسی نیز قرار داده است. این نشان‌دهنده انصاف علمی محقق و نویسنده است که نقد او بر بعضی نکات، مانع استفاده از آن نوشته، نشود[۱].
سراج‌الدین فقط لغات و ابیات مشکل «گلستان» را گزارش و تفسیر نموده و بسیاری از لغات و تراکیبی را که به نظرش مشکل نبوده، شرح نداده است. همچنین به شرح برخی حکایات، اصلا نپرداخته است. اغلب لغات را تنها معنی کرده است. البته بعضی مطالب را نیز مفصل مورد بحث قرار داده است. بعضی جاها در زمینه صنایع لفظی و ادبی نیز بحث کرده است. آرزو چنان‌که در مقدمه گفته، به تصحیح شروح قدیم نیز پرداخته است و اغلاط و نارسایی‌های آنها را با ذکر شواهد و استناد از فرهنگ‌ها، نشان داده است. سپس در ضمن ابراز نظر خود، عقاید شارحین سابق را یا تأیید کرده و یا رد نموده است. بدین طریق راجع به برتری و رجحان شرحی بر شرح دیگر، نظر خود را اظهار داشته است. وی نسخه‌های مختلف «گلستان» را نیز مورد بررسی و تطبیق قرار داده و نسخه صحیح و معتبرتر را مشخص و تأیید نموده و خاطرنشان ساخته است که شارحین سابق، در اختیار نمودن نسخه معتبر، دقت نکرده‌اند و یا از آن نسخه، اطلاعی نداشته‌اند[۲].
شارح در این کتاب سعی نموده که معنی واقعی لغات و تعبیرات را بیان کند. وی با درج اعراب، تلفظ صحیح الفاظ را نیز مشخص کرده است. او مطالب بحث‌انگیز زبان‌شناسی و دستوری را نیز پیش کشیده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
سخن مدیر و مقدمه.