نقد و بررسی مکاتب اخلاقی

نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، مجموعه درس‌های فیلسوف معاصر؛ محمدتقی مصباح یزدی (1313- 1399ش.)، در زمینه فلسفه اخلاق و معرفی و سنجش 16 مکتب اخلاقی به قلم استاد فلسفه؛ احمدحسین شریفی (متولد 1349ش.) است.

‏نقد و بررسی مکاتب اخلاقی
پدیدآوران	مصباح یزدی، محمدتقی (نويسنده) شریفی، احمدحسین (محقق)
ناشر	مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی (ره). مرکز انتشارات
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1387ش
چاپ	2
شابک	‎964-411-120-6
موضوع	اخلاق - فلسفه
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏م‎‏6‎‏ن‎‏7 37 ‏BJ‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

گزارش محتوا

در این کتاب، مکاتب شانزده‌گانه ذیل به ترتیب شناسانده و نقد و بررسی شده است:

1. 5 مکتب غیرواقع‌گرا (احساس‌گرایی، توصیه‌گرایی، جامعه‌گرایی، قراردادگرایی (هابزی و راولزی) و امر الهی)
2. 6 مکتب واقع‌گرای طبیعی (لذت‌گرایی، سودگرایی، دیگرگرایی، قدرت‌گرایی، تطورگرایی و وجدان‌گرایی)
3. 5 مکتب واقع‌گرای مابعدالطبیعی (کلبی، رواقی، کانتی، سعادت‌گرایی (سقراط، افلاطون و ارسطو) و نظریه اخلاقی اسلام)

ناشر یادآور شده است که اثر حاضر، تکمیل‌کننده مباحث کتاب فلسفه اخلاق استاد مصباح است..

در کتاب حاضر تأکید شده است که بهترین راه برای دسته‌بندی و بررسی نظریات و مکاتب اخلاقی این است که آن را بر اساس واقع‌گرایی و غیرواقع‌گرایی تقسیم کنیم زیرا برخی از مکاتب اخلاقی، احکام و جملات اخلاقی را از سنخ جملات انشایی دانسته و آن را از چرخه احکام و قضایای واقعی خارج می‌کنند..

شروط نظام اخلاقی مطلوب

محمدتقی مصباح یزدی بعد از معرفی و نقد مکاتب گوناگون اخلاقی، 10 شرط لازم برای نظام اخلاقی معقول و مقبول را ذکر کرده. و 14 اصل را برای تبیین نظام اخلاقی اسلام توضیح داده. و سرانجام نوشته است: ارزش اخلاقی فعل اختیاری انسان، تابع تأثیری است که این فعل در رسیدن انسان به کمال حقیقی انسانی دارد. هر کاری به اندازه‌ای که در آن کمال، مؤثّر باشد، ارزنده خواهد بود. اگر تأثیر منفی دارد، ارزش منفی خواهد داشت. و اگر تأثیر مثبت داشته باشد، ارزش مثبت خواهد داشت و اگر نفیاً و اثباتاً تأثیری در آن نداشته باشد، ارزش صفر یا ارزش خنثی خواهد داشت.

او افزوده است: کمال نهایی از دیدگاه اسلام، قرب الهی است و این نزدیکی، زمانی، مکانی، اعتباری یا تشریفاتی نیست بلکه تکوینی، وجودی و اکتسابی است یعنی روح انسان در اثر اعمال خاصّی رابطه وجودی قوی‌تری با خدای متعال پیدا می‌کند. و تقویت این رابطه تنها و تنها به وسیله عمل به دستورات شرع حاصل می‌شود.

مآخذ نویسنده

احمدحسین شریفی برای تحقیق و نگارش این درس‌ها، از 130 منبع (80 کتاب فارسی، 18 کتاب عربی و 32 کتاب انگلیسی) استفاده کرده است.

منابع ‌مقاله

مقدمه ناشر ‌ومتن ‌کتاب.