ناظم‌الشریعه بهبهانی، سید محمد
سید محمد شاه (1260-1370ق)، معروف به ناظم‌الشریعه بهبهانی، از بزرگ‌ترین علما و مراجع عظام قرن دوازدهم و سیزدهم هجری قمری
| نام | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | شاه محمدطاهر |
| متولد | 1260ق |
| محل تولد | بهبهان |
| رحلت | محرم سال 1370ق |
| اساتید | آخوند ملا محمد کاظم خراسانی
شیخ هادی تهرانی |
| برخی آثار | تقریرات درس فقه شیخ هادی تهرانی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01306AUTHORCODE |
ولادت
سید محمد ناظم‌الشریعه در سال 1260ق در شهر بهبهان متولد شد. پدر او شاه محمدطاهر است.
نسب نامه‌اش بنا به مشجری که در خاندان ایشان موجود است چنین است: سید شاه محمد بن شاه محمدطاهر بن شاه محمدزمان بن شاه محمد امین بن شاه علیرضا بن شاه ابوطالب بن نسیم بن شاه شجاع بن شاه ابوطالب بن شاه شمس‌الدین بن قطب‌الأقطاب و غوث‌الأغیاث شاه عبدالوهاب الشهیر بشاه بابای ولی بن عبداللطیف بن حسین بن احمد بن عبدالوهاب بن صدرالدین علی القاضی بن مسعود بن سعید بن احمد بن کثیر بن رفاعی بن علی بن یحیی بن ثابت بن الحازم بن علی بن حسین المهدی بن محمد بن الحسین وصی بن احمد بن موسی الثانی بن ابراهیم المرتضی ابن الأمام الهمام موسی الکاظم علیه‌السلام
تحصیلات
مبادی علوم را تا سطح عالی در محضر عالمان زادگاهش، به ویژه میرمحمد صالح طباطبایی آموخت. هوش و ذکاوتش از ایام صباوت و نوجوانی مورد توجه استادانش بود و به خصوص میرمحمد صالح عنایت خاصی به وی داشت، به حدی که تا او حاضر نمیشد، درس را آغاز نمی‌کرد.
در هر صورت هنوز ۲۴ سال نداشت که استاد مذکور تصریح به قوت استنباط و فرمود و او را به خروج از بهبهان و درک محضر اساتید بزرگ عصر ترغیب کرد از این رو به شیراز رفت و از محضر حضرات آیات عظام میرزا هدایت‌الله دستغیب مرجع تقلید و شیخ محمدعلی محلاتی و سید ابوالحسن دستغیب استفاده نمود و در آنجا نیز مورد توجه خاص امام جمعه شیراز حاجی یحیی امام جمعه که از زمان کریم خان زند منصب امام جمعه در بیت آنها موروثی شد بود قرار گرفت و ایشان بود که به او لقب ناظم‌الشریعه داد، سپس به نجف اشرف هجرت کرد و از محضر آیات عظام آخوند ملا محمد کاظم خراسانی، سید محمد کاظم طباطبایی یزدی و شیخ هادی تهرانی بهره‌های فراوان برد و مراحل عالی فقه و اصول را نزد آن بزرگواران تکمیل کرد و به حلیه اجتهاد زیور یافت و از اساتید بزرگوار به دریافت اجازه اجتهاد مطلق نائل گردید و مخصوصاً اجازه آخوند که از حیث مضامین و القاب کم نظیر است به ویژه با توجه به اجازات معدودی که ایشان برای شاگردان صادر می‌فرمودند
مرحوم ناظم‌الشریعة در علم نجوم و حساب ید طولی داشت و در فلسفه نیز مسلط بود ودرآن علم استاد کامل بود، ازجمله علمائی که هم درس ایشان بودند عبارتنداز سید ابوالحسن اصفهانی، سید حسن مدرس، آقا ضیاء عراقی، شیخ محمدحسین غروی اصفهانی معروف به کمپانی، سید محمود مرعشی نجفی پدر آیت‌الله سید شهاب‌الدین نجفی مرعشی،
ایشان پس از تکمیل تحصیلات به بهبهان بازگشت و به وظایف شرعی قیام نمودند و اقبال کم نظیری از عامه طبقات متوجه ایشان شد و مرجعیتی نافذیه یافتند به طوری که ایشان در مسجد شهید در محله خیروا که بعدها به نام ایشان شهرت یافت اقامه جماعت می فرمودند شاگردان زیادی در این برهه از محضر ایشان استفاده کرده‌اند از جمله آنان می‌توان آقا سید میر محمدلطیف رضاتوفیقی، میر سید علی بهبهانی، محمدحسین مدرس موسوی بهبهانی، عبدالهادی مجتهدی بهبهانی، شیخ ابوالقاسم اثنا عشر، شیخ ابراهیم محقق، و شیخ محمد کالک دوز را نام برد. ناگفته نماند که مشهورترین و بارزترین شاگردان جناب ناظم‌الشریعه آقا میر محمدلطیف رضا توفیقی و سید علی بهبهانی بودند و این دو بزرگوار نزدیکترین شاگردان ایشان بودند و بیشترین بهره را از آن وجود با برکت بردند.
مسافرت‌ها
- خواهرزاده ایشان سید علی اکبر فاطمی طباطبایی نقل شده که ایشان در یکی از سفرهایی که برای زیارت به نجف اشرف مشرف شده بودند بر آیت‌الله آقا سید ابوالحسن اصفهانی وارد شدند و شبی را در بیرونی ایشان بیتوته کرده بودندو تا طلوع فجررا به مباحثه علمی گذراندند
- تشرف به شهر مقدس قم،که اعاظم علما از جمله حضرات آیات عظام سید حسین بروجردی و سید صدرالدین صدر، سید محمدتقی خوانساری و سید محمد حجت کوه‌کمری و همچنین از تهران آیت‌الله سید محمد بهبهانی به دیدار ایشان آمده اند نقل شده است که مباحثات علمی بین ایشان و آیت‌الله بروجردی صورت گرفت و آیت‌الله بروجردی فرمودند: آیت‌الله ناظم الشریعه کوهی از علم می‌باشد.
- تشرف به مشهدالرضا که متاسفانه از دید و بازدید و علماء آستان مقدسه اطلاعی در دست نیست.
اساتید
شاگردان
- ایشان شاگردان زیادی در علم معقول و منقول تربیت دادند که بعضی از آنها عبارت اند از :
- آقا میرمحمد لطیف رضاتوفیقی
- سید محمدحسین مدرس موسوی
- سید محمدهادی مدرس موسوی معروف به حاج اقا
- سید علی بهبهانی
- شیخ محمدعلی معصومی
- شیخ عبدالهادی مجتهدی بهبهانی
- شیخ ابوالقاسم اثنی عشر
- سید محمدعلی مرتضوی بهبهانی
وفات
شایان ذکر اینکه شیخ محمد شریف رازی مؤلف گنجینه دانشمندان در اواخر حیات ایشان، برای برای تبلیغ در بهبهان بوده و در ایام عزاداری معظم‌له، اغلب منابر و مجالس ختم را اداره می‌کرده. و ایشان کرامتی به مربوط جناب ناظم الشریعه را بدین مضمون گزارش می‌کند:
«شب تاسوعا، مرحوم سید محمود عظمایی که از خاندان آن مرحوم بود خواب عجیبی دید و خواست آن را برای بنده بازگو کند. گفتم : برویم در حضور جناب ناظم الشریعه بگو . چون به خدمت ایشان رسیدیم، سید گفت : دیشب به خواب دیدم جنازه ای را میان آسمان و زمین تشییع میکنند، ملائکه و جن و انس بر او شیون میکنند. پرسیدم: جنازه ی کیست؟ گفتند : از آن جبرئیل علیه سلام- من بر سرزنان گفتم: مگر قیامت به پا شده که جبرئیل مرده؟ در این حال از خواب برخاستم . بنده گفتم: تعبیر این است که یکی از علمای بزرگ از دنیا میروند . جناب ناظم الشریعه فرمود : تعبیر من نیز همین است. آنگاه گفت : مرا به اتاقم ببرید زیر بغل ایشان را گرفته، به اتاقش بردند و دیگر کسی را نپذیرفت تا شب دوازدهم که روحش به شاخسار جنان پر کشید».
سید محمد ناظم‌الشریعه در محرم سال 1370ق چشم از جهان گشود. نماز میت ایشان توسط فرزند بزرگ وی سید محمد حسین مدرس موسوی اقامه شد. جنازه او به مدت 4 الی 5 سال در امامزاده شاه میر عالی حسین در بهبهان به امانت سپرده شد و سپس به نجف اشرف منتقل شد و در حرم علوی مدفون گردید.
آثار
منابع
- گنجینه دانشمندان، ج 3، ص 242-245
- شرح حال آیت‌الله بهبهانی، ص 167 - 170
- گلشن ابرار، ج ۳، صص۳۷۶-۳۸۷
- کارنامه بهبهان، دکتر محمد طباطبایی، صفحه 634