لب لباب مثنوی

لب لباب مثنوی، اثر ملا حسین کاشفی، گزیده گزیده مثنوی مولانای بلخی است که در طی دو فرایند گزیده‌نویسی فراهم شده و به اهتمام و تصحیح حاج سید نصرالله تقوی و با مقدمه سعید نفیسی، به چاپ رسیده است.

لب لباب مثنوی
پدیدآوران	کاشفی، حسین بن علی (نويسنده) تقوی، نصرالله (مصحح) نفیسی، سعید (مقدمه‌نویس)
عنوان‌های دیگر	مثنوی. برگزیده
ناشر	اساطير
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1375ش
چاپ	1
شابک	‎964-5960-002
موضوع	شعر فارسی - قرن 7ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏آ‎‏1‎‏ 5298 PIR
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

«لباب معنوی فی انتخاب مثنوی»، خلاصه‌ای از مثنوی است که کاشفی آن را به خواهش رفقای طریقت خود فراهم کرده است. اثر حاضر، پس از تألیف «لباب معنوی» و خلاصه کوچک‌تری از آن است که به راهنمایی مسیب‌نامی از بزرگان دربار هرات، در روز شنبه آخر ماه صیام 875ق، نوشتن آن به پایان رسیده است.

کاشفی در این فرایند تلخیص تلخیص، مثنوی را به موضوعات متعدد تقسیم کرده و شعرهای مربوط به هر موضوع را زیر آن قرار داده است. وی در شعری در ابتدای کتاب، «لب لباب مثنوی» را این‌گونه معرفی می‌کند:

نام این لب لباب معنوی است

انتخاب از انتخاب مثنوی است

کاشفی به دو دلیل اقدام به چنین گزینشی کرده است: یکی آنکه مثنوی بحری بی‌پایان است که استفاده از همه آن جز برای خواص و عرفای کامل الایمان میسور نیست و دوم اینکه تعدادی از رفقای طریق از او تقاضای چنین انتخابی کرده بودند و او هم به دلیل اینکه فواید مثنوی هم نسبت به مبتدیان طریق طریقت و سالکان مناهج حقیقت اتم و اکمل باشد و هم التماس و تقاضای رفقای طریق را لبیک گفته باشد، لب لباب مثنوی را پدید ‌آورد.

کاشفی با ذوق و سلیقه و هنرنمایی که در نگارش و تألیف داشت، لب لباب را در ساختار بدیع پدید آورده و اصول هندسی آن را بر اساس سه عین استوار ساخته است؛ درحالی‌که هر عینی با چندین نهر (جمعا 16 نهر) و هر نهری با چندین رشحه (جمعا 78 رشحه) سامان یافته است؛ به این هدف که عین اول، جامع اطوار شریعت باشد و عین دوم، مخزن اسرار طریقت و عین سوم، مطلع انوار حقیقت. این سه عین، سه قاعده کتاب است که هرکدام به سهم خویش اجزای اثر (نهرها و رشحه‌ها) را محکم و روان ساخته است. چنان‌که او خود در پایان مقدمه کتاب، به این موضوع اشاره کرده است.

منابع مقاله

مقدمه‌های نفیسی و مؤلف.