طالقانی، سید عبدالوهاب
سيد عبدالوهاب طالقانى (متولد 1309ش-اصفهان)، قرآن‌پژوه، بازنشسته آموزش و پرورش، استاندار شهرکرد و چهارمحال و بختیاری، مدیرعامل و رئیس پیش‌دانشگاهی بنیاد حضرت امام باقر(ع)، داماد آيت‌الله حاج سيد مرتضى موحد ابطحى، آیت‌الله سید محمدباقر موحد ابطحی پسرخاله و برادر همسر ایشان است.
| نام | طالقانی، سید عبدالوهاب |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | سيد على |
| متولد | 20 فروردین سال 1309ش |
| محل تولد | اصفهان |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | علوم قرآن و فهرست منابع |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01924AUTHORCODE |
ولادت
او فرزند سيد على و در 20 فروردین سال 1309ش در شهر اصفهان متولد گرديد.
تحصیلات
دوران ابتدایی در مدرسه عالیه اصفهان و پس از آن به حوزه علمیه اصفهان راه یافت تا سال 1333 و در همین سال با گواهی تصدیق مدرسی از مدرسه عالیه سپهسالار به استخدام آموزش‌وپرورش در آمده و در حال کارمندی آموزش و پرورش به اخذ لیسانس و فوق‌لیسانس در سال 1348 و دکتری علوم قرآن در سال 1354 از دانشکده الهیات (دانشکده علوم معقول و علوم منقول سابق) نائل گردید.
قبل از استخدام در آموزش‌وپرورش در ضمن تحصیل در حوزه، در مدارس جامعه تعلیمات اسلامی به تدریس اشتغال داشته است. سال 1336 (در حالی که استخدام آموزش و پرورش بوده و دانشجوی سال دوم الهیات) با استفاده از بورس به دانشگاه آمریکایی بیروت رفته و یک سال دوره تعلیم و تربیت و روانشناسی گذرانده است.
- در ابتدای همین سفر توفیق یافت تا به محضر مبارک علامه شرف‌الدین مشرف شود و دو شبانه روز در صیدا مهمان ایشان بودند.
تدریس
در سال 1337 آموزشگاه زبان تاسيس نمود و در كنار تدريس در دبيرستان‌ها، با مديريت آموزشگاه و تدريس در آن فعالیتهای آموزشى خود را با جديت بيشترى دنبال نمود تا اينكه در سال 1344 با تاسيس دبيرستان حكيم سنايى و گسترش آن به مجموعه مدارسى آموزشى حكيم سنائى، يكى از موفق‌ترين مراكز آموزشى آن سالها را پايه ريزى نمود.
ايشان بعد از آن كه موفق به دريافت مدرک فوق ليسانس از دنشگاه تهران در رشته الهيات شد در سال 1354 با استفاده از تحقيقاتى گسترده كه حاصل سفرهاى علمى او به كشورهاى عربستان، مصر، لبنان، سوريه و على الخصوص از محضر مفسر بزرگ قرآن علامه طباطبايى، موفق به اخذ دكترى خود با عنوان رساله «علوم قرآن و اهم فهرست منابع» شد.
سوابق آموزشی و کاری
سال 1343 با گرفتن امتیاز تأسیس دبیرستان ملی حکیم سنایی، دبیرستان آبرومندی دایر نمود و سه سال اول با دعوت از مرحوم دکتر محسن هشترودی جهت سخنرانی و معرفی مدرسه بر وزانت این مدرسه افزون نمود.
این مدرسه با موفقیت چشمگیر سالها به کار خود ادامه داد تا سال 1357 با شروع انقلاب، این مدرسه و مدارس دیگر به نحو دیگر تغییر یافتند و ایشان با پیشنهاد مرحوم علامه مطهری و کسب اجازه شرعی از مرحوم امام (توسط آیت‌الله سید محمدباقر ابطحی) در اسفند 1357 به‌عنوان استاندار شهرکرد و چهارمحال و بختیاری منصوب گردید.
تیرماه سال 1358 با پایان یافتن مأموریت استانداری، چند ماهی به‌عنوان مشاور و بازرس مرحوم محمدعلی رجایی؛ وزیر آموزش‌وپرورش وقت در جنوب به انجام وظیفه اشتغال داشته و سرانجام با حکم مرحوم رجایی به‌عنوان مدیرکل دفتر ارزشیابی و گزینش وزارتی منصوب گردید.
سال 1363 در حالی که در آموزش و پرورش قم تدریس می‌نمود به افتخار بازنشستگی نائل آمد. پس از آن از ابتدای بازنشستگی به‌عنوان نماینده سازمان حج و زیارت راهی عربستان شد. محل اقامت و فعالیت او شهر جده بود و پس از چهار سال اقامت در آنجا، از سال 1367 به مدت سه سال به علت قطع رابطه ایران و عربستان به ایران بازگشت و در این مدت به امر و دستور حضرت آیت‌الله گلپایگانی، رئیس دارالقرآن الکریم در قم شد. در این مدت همه ساله در 27 رجب جشن بزرگ بعثت، کنفرانسی بسیار عظیم و باشکوه به نام کنفرانس تحقیقاتی علوم و معارف قرآن با حضور آیات عظام و مدرسان و دانشمندان علوم قرآنی دایر می‌نمود.
پس از برقراری روابط دو کشور در فروردین 1370 به عربستان بازگشت و سرانجام آذر 1373 با اتمام مأموریت راهی وطن شد.
دیدارهای تاریخی و علمی
- ملاقات با علامه سید شرف‌الدین، صاحب کتاب «المراجعات» در صور و صیدای بیروت و بیتوته در منزل ایشان دو شبانه‌روز در سال 1336 و بازدید از فعالیتهای فرهنگی ایشان از مدرسه شبانه‌روزی جعفری؛
- سال 1349 در اولین سفر حج، ملاقات با شیخ احمد شنقیطی، صاحب تفسیر «ایضاح القرآن بالقرآن» (در 6 جلد) در مدینه منوره؛
- ملاقات در سال 1350 با آقای صبحی الصالح، صاحب کتاب «المباحث فی علوم القرآن» و تألیفات دیگر در بعلشمیه بیروت – واسطه ملاقات علامه فقید امام موسی صدر بودند؛
- سال 1352 ملاقات با محمدحسین ذهبی، صاحب کتاب «التفسیر و المفسرون» در دانشگاه الازهر قاهره و همچنین ملاقات با شیخ محمد محمد فحام؛ رئیس دانشگاه الازهر قاهره در همین سال.
- سال 1354 ملاقات با حاجیه‌خانم امین در خدمت علامۀ عارفِ واصلِ فقیدِ مفسر علامه طباطبائی در اصفهان.
- ملاقات با مرحوم الهی قمشه‌ای؛ دانشمند متفکر مفسر، مواقعی که به اصفهان می‌آمدند برای دیدار مرحوم آیت‌الله حاج‌آقا رحیم ارباب.
- ملاقات و مصاحبه طولانی با علامه محمدجواد مغنیه، صاحب تفسیر قرآن در اصفهان و از اصفهان به قم.
- برگزاری جلسات متعدد در منزل آیت‌الله علامه بزرگوار محمدحسین طباطبائی جهت استفاده و تکمیل مباحث رساله دکتری به‌اتفاق آیت‌الله سید محمدباقر موحد ابطحی (پسرخاله و برادر همسر ایشان) صاحب کتاب «المدخل الی التفسیر الموضوعی».
- در دورانی که ریاست دارالقرآن کریم آیت‌الله گلپایگانی را بر عهده داشت (در دوران قطع رابطۀ سیاسی ایران با عربستان بالاجبار به ایران برگشت. از سال 1407 هجری در دارالقرآن به خدمت مشغول شد.) 6 سال به طور مرتب در 27 رجب؛ روز بعثت پیامبر اعظم(ص) کنفرانس علوم قرآن و مفاهیم آن را تشکیل می‌دادند که از آقایان آیات عظام: جوادی آملی - مکارم شیرازی - جعفر سبحانی - فاضل لنکرانی - سید محمود هاشمی شاهرودی - علامه سید مرتضی عسکری - سید جعفر مرتضی عاملی - محمدتقی مصباح یزدی و دیگر اعاظم از حوزه‌های علمیه دعوت می‌نمودند، سروران ارجمند نامبرده با حضور در جلسات و سخنرانی بر وزانت جلسه می‌افزودند و نیز کارشناسان قرآن مانند مرحوم محمدهادی معرفت و حجج‌اسلام آقایان شهرستانی - سید علی میلانی - محمدمهدی آصفی - عبدالکریم بی‌آزار شیرازی – عبدالمحمد آیتی مترجم - دکتر شادی نفیسی - مهدوی راد و رسول جعفریان (مورخ) و دیگر کارشناسان قرآنی در این اجلاس شرکت می‌کردند.
در مراجعت به اصفهان عده‌ای از اعضای هیئت‌مدیره بنیاد فرهنگی حضرت امام محمدباقر(ع) با توجه به آشنایی زیادی که با ایشان داشتند به دیدنشان آمدند و از وی رسماً دعوت نمودند که با این بنیاد فرهنگی همکاری کند. دعوت ایشان پذیرفته شد و رسماً از فروردین 1374 به‌عنوان مدیرعامل و رئیس پیش‌دانشگاهی بنیاد مشغول به فعالیت گردید.
پس از ده سال با انتخابات مجدد هیئت‌مدیره، فرد دیگری مدیرعامل گردید و ایشان فقط به‌عنوان رئیس پیش‌دانشگاهی به انجام‌وظیفه اشتغال داشت.
مسافرتهای علمی – فرهنگی
- فرودین 1349 با برنامه‌ریزی عده‌ای از مدیران مدارس ملی تهران همراه آن‌ها جهت بازدید مدارس آمریکا و اطلاع از وضع تعلیم و تربیت آن سرزمین به مدت یک ماه در ایالات مختلفِ از مدارس بازدید شد. در پایان سفر، جدای از دوستان به کشورهای آلمان، فرانسه، انگلیس مسافرت نمود و پس از آن راهی ایران شد.
- سال 1350 مجدداً به مدت 40 روز با استفاده از بورس آموزش و پرورش در دانشگاه آمریکایی بیروت دورهای را گذرانده و در همین سفر دوست دیرینه خود امام موسی صدر را چندین بار ملاقات نموده و با وساطت ایشان در یکی از محلات بیروت با آقای صبحی صالح ملاقات و دیدار داشتند.
- سال 1352 جهت تکمیل رساله دکتری خود به مصر سفر نمود و در دانشگاه الازهر قاهره با رئیس دانشگاه و آقای محمدحسین ذهبی مصاحبه‌ای طولانی داشت.
آثار
- علوم قرآنى و فهرست منابع آن؛
- تاريخ تفسير؛
- قرآن وپيامبر اعظم(ص)؛
- شهيد و شهادت؛
- اصول و فروع دين؛
- طرح دائرةالمعارف قرآن؛
- آشنايى با مقررات عربستان؛
- سلسله مقالات علمى و نقد ترجمه‌هاى قرآنى در مجله‌هاى ترجمان وحى، بينات، ميراث جاويد، كيهان انديشه و كوثر.
منابع مقاله
- ر.ک. خودنوشت ارسالى مؤلف به مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى در تاريخ 1391/3/3
- ر.ک. کانون مدارس اسلامی در تاریخ 14 اسفند 1399ش
- صفحه شخصی سید عبدالوهاب طالقانی در پایگاه اندیشوران حوزه