حیدری، محسن
محسن حیدری (متولد1336ش-شوش)، مجتهدی از دیار خوزستان دارای تحصیلات دانشگاهی درجه دکترا، عضو مجلس خبرگان رهبری از استان خوزستان، امام جمعهٔ موقت شهر اهواز
| نام | حیدری، محسن |
|---|---|
| نام‌های دیگر | محسن حیدری آل‌کثیر |
| نام پدر | |
| متولد | 1336ش |
| محل تولد | شوش-خوزستان |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | الرسائل الأربع: قواعد أصولیة و فقهیة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00303AUTHORCODE |
ولادت
شیخ محسن حیدری، متولد 1336ش در روستایی از روستاهای شوش استان خوزستان به نام آبادی خلف (حر ریاحی فعلی) به دنیا آمد.
تحصیلات
ایشان دروس حوزوی را در سال 1350 در حوزه علمیه اهواز آغاز کرد و نزد علمای آن دیار، به‌ویژه شیخ محمد کرمی، علم آموخت.[۱]
فعالیتهای سیاسی در انقلاب و دفاع مقدس
او در آن دوران که در اهواز درس می‌خواند به‌صورت فعال در مبارزات ضد نظام شاهنشاهی پهلوی، به رهبری امام خمینی(ره) شرکت می‌کرد.[۲]
در هنگام جنگ تحمیلی عراق بر ایران، در 1359ش شیخ محسن حیدری سلاح جهاد به دست گرفت. او هنگامی‌که به حکم آیت‌الله موسوی جزایری، متصدی رهبری سامان‌بخشی عشایر شد در انگیزه دادن به نیروهای بسیج حضور فعالی داشت. فعالیتهای جهادی او در هنگام تصدی عضویت شورای فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در منطقه 8 خوزستان و لرستان در تنظیم برنامه‌های فرهنگی برای بسیج نیروهای رزمی، با حضور در خطوط مقدم جبهه‌های جنگ ادامه داشت و از ثمرات آن حضور، شیمیایی شدنش در عملیات خیبر 1363ش بود. پس از چندی، وی به مشورت استادش در خوزستان، به قم بازگشت و در همان وقت اشتغالات علمی‌اش مانع از حضور مکررش در جبهه‌های جنگ به‌ویژه در ایام عملیات جهادی، نمی‌شد.[۳]
امامت جمعه
او در سال 1371ش متولی منصب نایب امام جمعه شهر اهواز شد و فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی‌اش تا به امروز در این شهر ادامه دارد.[۴]
اطلاعات علمی
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، شیخ محسن به قم مهاجرت کرد تا ادامه دروس حوزوی را در آنجا تکمیل کند. وی همزمان با تحصیل علوم حوزوی در قم به دروس دانشگاهی دانشگاه تهران تحت اشراف اساتیدی مانند آیت‌الله دکتر مفتح، پرداخت و در دروس دانشگاهی به مرحله ارشد از دانشگاه تهران دستیافت و رساله او در این زمینه کتاب «حزب علوی و حزب اموی» در تفسیر موضوعی نهج‌البلاغة درباره بنی‌امیه بود. این کتاب سه بار در مؤسسه انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ شد. وی برای تکمیل دروس دانشگاهی و رسیدن به درجه دکتری در مرکز تخصصی تفسیر قرآن و علوم قرآنی در قم به تحصیل پرداخت و با رساله‌ای با عنوان «الإرهاب و العنف علی ضوء القرآن و السنة» موفق به دریافت مدرک دکتری شد.[۵]
اساتید
شیخ محسن، شوق وافر و سعی فراوانی در طلب علم و دانشآموزی نزد اساتید بحث خارج فقه و اصول و تفسیر داشت و از اساتید ذیل در این زمینه بهره برد:
حضرات آیات:
- شیخ جعفر سبحانی؛
- شیخ محمد فاضل لنکرانی؛
- ناصر مکارم شیرازی؛
- وحید خراسانی؛
- میرزا جواد تبریزی؛
- آیت‌الله موسوی جزایری؛
- عبدالله جوادی آملی؛
- شیخ هادی معرفت؛
- و...
او در این دوران، مدارج علمی را یکی‌یکی طی کرد و برخی از بزرگان حوزه علمیه، اجازه اجتهاد به وی دادند.[۶]
برخی شهادات علما درباره اجتهاد او
شیخ جعفر سبحانی: «ان له تعاونا فقهیا جاد معی و ان قدرته علی استنباط المسائل الفقهیة محرزة لدی».
شیخ هادی معرفت: «و انه بحمد الله قد نال من مراتب العلم و الفضل درجة القدرة علی الاجتهاد و الاستنباط».
سید محمدعلی موسوی جزایری: «و انه بحمد الله ببرکة المثابرة الجادة فی البحث و التحقیق و التتبع و التألیف و التدریس قد حصل علی القدرة علی استنباط الاحکام الشرعیة».[۷]
دروس خارج
مباحث درس خارج آیت‌الله حیدری، حول فقه مقارن دور می‌زند. وی بر حلقه‌های مباحث فقهی تخصصی طلاب اشراف دارد و در سطوح عالی حوزوی مانند مکاسب و رسائل و کفایه و حلقات تفسیری قرآن و نهج‌البلاغة و... تدریس دارد. او همچنین در دروس رشته حقوق در دانشگاه، نیز تدریس دارد.[۸]
از خدمات علمی مؤثر او در حوزه علمیه اهواز، تأسیس دوره تخصصی فقه و اصول و تفسیر در مدرسه امام خمینی(ره) اهواز و تأسیس دارالتحقیق و التطویر در روش تعلیمی در دارالعلم آیت‌الله بهبهانی و تأسیس مجمع خطبای آن شهر است.[۹]
آثار
تاکنون بیش از چهل اثر از آثار علمی وی درباره قضایای مختلف اسلامی، از فقه و اصول و تفسیر و تاریخ و ادبیات و سیاست و اخلاق و عقیده و... به چاپ رسیده و نزدیک صد اثر در انتظار چاپ است.[۱۰] از ویژگی‌های آثار او، مناسبتشان با مقتضیات زمان و نیازهای دینی و فرهنگی امت مسلمان است.
- به‌عنوان‌مثال می‌توان به کتاب او در فقه سیاسی با عنوان «ولایتفقیه، تاریخ- مبانی (ولایة الفقیه؛ تاریخها و مبانیها)» اشاره کرد که به درخواست سید حسن نصرالله آن را نوشت. سید حسن این کتاب را بسیار ستوده و درباره آن گفته این اثر قادر است بسیاری از شبهات فکری مطرح شده در ساحت اسلامی درباره ولایتفقیه را پاسخ بگوید. حزب‌الله تاکنون دو مرتبه این کتاب را چاپ کرده است و در برخی مراکز فرهنگی به‌عنوان کتاب درسی، تدریس می‌شود. در دانشگاه مراکش (مغرب) نیز این کتاب، در حد کتابی درسی انتخاب شده است. مجمع جهانی اهلبیت(ع) به چاپ ترجمه انگلیسی آن پرداخته و آن را در کشورهای اروپایی پخش کرده است.
- قاعده لا ضرر؛
- حزب علوی و حزب اموی؛
- پیشینه‌ها و مبانی ولایتفقیه؛
- گامهای عملی در تفسیر قرآن؛
- حماسه جاوید (تحلیل تاریخی حول انتفاضه عشایر خوزستانی ضد انگلیس در جنگ جهانی اول)؛
- نقش زنان در نهضت عاشورا؛
- و...
برخی از کتاب‌های چاپ شده او هستند.[۱۱]
پانویس
منابع مقاله
جمعی از شاگردان شیخ محسن حیدری، قاعدة لا ضرر تألیف محسن حیدری، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسین بحوزه العلمیة فی قم، قم، 1427ق.