انصاری شیرازی، یحیی
يحيى انصارى شيرازى (1306-1393ش)، متخلص به اشراق، مجتهد، استاد اخلاق، فلسفه، عرفان، از مهمترین مدرسان حکمت متعالیه و شرح منظومه ملاهادی سبزواری و از این رو به «قدوة المتألهین» لقب گرفت.
| نام | انصاری شیرازی، یحیی |
|---|---|
| نامهای دیگر | Yahya Ansari Shirazi |
| نام پدر | شیخ محمد انصاری |
| متولد | 1306 ش |
| محل تولد | روستاى نوايگان داراب |
| رحلت | 1393 ش/ 1436ق/ 2015م |
| اساتید | آيات عظام بروجردى، اراكى، شيخ مرتضى حائرى و امام خمينى |
| برخی آثار | دروس شرح منظومه حکیم متاله حاج ملا هادی سبزواری |
| کد مؤلف | AUTHORCODE05845AUTHORCODE |
ولادت
او در سال 1306ش، در روستاى نوايگان داراب متولد شد. او از نسل صحابى معروف، «جابر بن عبدالله انصارى» است. وى تحصيل را در همان روستا شروع كرد و بعد در سال 1325ش، به حوزه علميه شيراز رفت و در آنجا «سيوطى» را نزد آقا سيد عبدالعلى (امام جمعه لار)، «مطول» را نزد حاج عالم، «مغنى» را نزد حاج حكيم، «معالم» را نزد ابوالحسن انصارى (امام جماعت مسجد وكيل) و «تفسير» را نزد سيد نورالدين حسینى شيرازى خواند.
او به تقاضاى مادرش، در شيراز، با دختر شيخ ابوالحسن انصارى ازدواج كرد. وى پس از شش سال سكونت در شيراز، حدود سال 1331ش، براى ادامه تحصيل به حوزه علميه قم هجرت كرد و در جنب مدرسه حجتيه قم سكونت گزيد و «مكاسب» و «كفايه» را نزد محمدباقر سلطانى طباطبايى خواند و «شرح تجريد» را از شيخ محمد يزدى آموخت.[۱]
او در درس‌هاى خارج آيات عظام بروجردى، اراكى، شيخ مرتضى حائرى و امام خمينى(ره) نيز شركت كرد. وى مدت سى سال شاگرد عمومى و خصوصى علامه طباطبايى(ره) در فلسفه و عرفان بود و در نزد ايشان درس‌هاى مختلفى از قبيل «اسفار»، «الهيات شفا» و «منطق شفا» را خوانده است. همچنين او درس خصوصى «تمهيد القواعد» و «معاد اسفار» و روايات «بحار الأنوار» را در نزد ايشان فراگرفته است.
او در كارنامه درخشان خود، سابقه مبارزه با رژيم ستم‌شاهى و بازداشت در زندان‌هاى ساواک را دارد. وى به مدت سه سال نيز در كوهدشت لرستان و نائين اصفهان در تبعيد بوده است. ايشان يكى از دوازده نفرى است كه پس از رحلت آيت‌الله حكيم، مرجعيت امام خمينى(ره) را با صدور اعلاميه‌اى در تاريخ بيستم خرداد 1349ش، تأييد كردند.
برخى از اساتيد قم به دليل تسلط ويژه ايشان بر مباحث فلسفى، از وى با عنوان «شيخ‌الاشراق» ياد مى‌كنند. ايشان همچنين گاهى شعرهایى نيز سروده است.[۲]
مجمع عالى حكمت اسلامى در سال 1389 از مقام علمى ايشان تجليل كرد. آيت‌الله جوادى آملى در لوح تقدير اين بزرگداشت، او را به‌عنوان «قدوة المتألهين» ياد كرد. ايشان علاوه بر علوم مقدماتى و ادبيات و كتاب‌هاى فقه و اصول، رسائل و مكاسب و در كلام و فلسفه، شرح تجريد و شرح منظومه (بخش منطق و حكمت) و شرح اشارات و اسفار و در عرفان، تمهيد القواعد، شرح فصوص و مصباح الأنس را تدريس كرده است. او همچنين افزون بر آنكه از نظر عملى اسوه زهد و اخلاق است، از نظر علمى نيز در حوزه علميه قم، درس اخلاق تدريس كرده است.
آثار
- اصطلاحات حكمت متعاليه؛
- آهنگ آزادى از سركوه داراب؛
- سروشى از عالم غيب (تفسير سوره نبأ به زبان فارسی)؛
- مجموعه چهار جلدى «دروس شرح منظومه».
پانويس
منابع مقاله
- گلشن ابرار، جمعى از نويسندگان، نورالسجاد(ع)، چاپ دوم، قم 1386ش (8 جلد).
- دروس شرح منظومه، يحيى انصارى شيرازى، مؤسسه بوستان كتاب، چاپ سوم 1387ش.
- زندگى‌نامه استاد يحيى انصارى شيرازى در پايگاه مجمع عالى حكمت اسلامى