اصول فقه، فقه
اصول فقه، فقه، بخشی از تقریرات درس‌گفتارهای فقهی و اصولی فقیه و دانشور معاصر، مرتضی مطهری (فریمان 1298-1358ش. قم) برای دانشجویان سالهای اول و دوم دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است.[۱].
| اصول فقه، فقه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مطهری، مرتضی (نويسنده) |
| ناشر | صدرا |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه اسلامی - اصول فقه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این مطالب شامل 2 بخش و در مجموع 18 درس به ترتیب ذیل است:
اصول فقه
در این بخش، 7 درس آمده است:
- مقدمه
- منابع فقه
- تاريخچه مختصر
- مسائل علم اصول
- مسائل مشترك كتاب و سنت
- اجماع و عقل
- اصول عمليّه
برخی از سودمندترین مطالب بخش اصول فقه عبارت است از:
- علم اصول در حقيقت «علم دستور استنباط» است. اين علم روش صحيح استنباط از منابع فقه را در فقه به ما میآموزد.[۲].
- منابع فقه از نظر شيعه (به استثناى گروه قليلى به نام «اخباريّين») چهارتاست:
- كتاب خدا، قرآن
- سنت، يعنى قول و فعل و تقرير پيغمبر يا امام.
- اجماع.
- عقل. اين چهار منبع در اصطلاح فقها و اصوليون «ادلّه اربعه» خوانده میشوند.[۳]
- در ميان علماى شيعه، اولين شخصيت برجستهاى كه در علم اصول كتبى تأليف كرد و آراء او در علم اصول قرنها مورد بحث واقع شد، سيد مرتضى عَلَم‌ُالهدى بود. سيد مرتضى كتب زيادى در علم اصول تأليف كرد. معروفترين كتب او كتاب ذريعه است. [۴]
فقه
در این بخش، 11 درس قرار دارد:
- علم فقه
- تاريخچه فقه و فقهاء (1)
- تاريخچه فقه و فقهاء (2)
- تاريخچه فقه و فقهاء (3)
- تاريخچه فقه و فقهاء (4)
- ابواب و رئوس مسائل فقه (1): عبادات
- ابواب و رئوس مسائل فقه (2): عقود
- ابواب و رئوس مسائل فقه (3): ايقاعات
- ابواب و رئوس مسائل فقه (4): احكام 1
- ابواب و رئوس مسائل فقه (4): احكام 2
- تنوع مسائل فقه
برخی از سودمندترین مطالب بخش فقه عبارت است از:
- در اصطلاح قرآن و سنت «فقه» علم وسيع و عميق به معارف و دستورهاى اسلامى است و اختصاص به قسمت خاص ندارد، ولى تدريجاً در اصطلاح علما اين كلمه اختصاص يافت به «فقه الاحكام».[۵]
استاد مرتضی مطهری در درس‌های تاريخچه فقه و فقهاء (درس دوم تا پنجم) تعداد 36 فقیه ممتاز را به صورت مختصر معرفی کرده[۶] و آنگاه به تحلیل و نتیجه‌گیری از آن پرداخته است. [۷]
- شهید مطهری با انتقاد از تقسیم‌بندی‌های ابواب علم فقه، تقسیم بر اساس ماهيت و طبيعت موضوعات فقهى را ترجیح می‌دهد:
- عبادی
- قضائى
- اقتصادى
- جزائى
- سياسى
- اخلاقى و ...[۸].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه ناشر و متن کتاب.