اصول فقه، فقه

اصول فقه، فقه، بخشی از تقریرات درس‌گفتارهای فقهی و اصولی فقیه و دانشور معاصر، مرتضی مطهری (فریمان 1298-1358ش. قم) برای دانشجویان سالهای اول و دوم دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران است.[۱].

اصول فقه، فقه
اصول فقه، فقه
پدیدآورانمطهری، مرتضی (نويسنده)
ناشرصدرا
مکان نشرایران - تهران
چاپ1
موضوعفقه اسلامی - اصول فقه
زبانفارسی
تعداد جلد1
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

این مطالب شامل 2 بخش و در مجموع 18 درس به ترتیب ذیل است:

اصول فقه

در این بحش، 7 درس آمده است:

  1. مقدمه‏
  2. منابع فقه‏
  3. تاريخچه مختصر
  4. مسائل علم اصول‏
  5. مسائل مشترك كتاب و سنت‏
  6. اجماع و عقل‏
  7. اصول عمليّه‏

برخی از سودمندترین مطالب بخش اصول فقه عبارت است از:


  • علم اصول در حقيقت «علم دستور استنباط» است. اين علم روش صحيح استنباط از منابع فقه را در فقه به ما می‌‏آموزد.[۲].
  • منابع فقه از نظر شيعه (به استثناى گروه قليلى به نام «اخباريّين») چهارتاست:
  1. كتاب خدا، قرآن
  2. سنت، يعنى قول و فعل و تقرير پيغمبر يا امام.
  3. اجماع.
  4. عقل. اين چهار منبع در اصطلاح فقها و اصوليون «ادلّه اربعه» خوانده می‌‏شوند.[۳]
  • در ميان علماى شيعه، اولين شخصيت برجسته‌‏اى كه در علم اصول كتبى تأليف كرد و آراء او در علم اصول قرنها مورد بحث واقع شد، سيد مرتضى عَلَم‌ُالهدى بود. سيد مرتضى كتب زيادى در علم اصول تأليف كرد. معروف‏ترين كتب او كتاب ذريعه است. [۴]


فقه

در این بخش، 11 درس قرار دارد:

  1. علم فقه‏
  2. تاريخچه فقه و فقهاء (1)
  3. تاريخچه فقه و فقهاء (2)
  4. تاريخچه فقه و فقهاء (3)
  5. تاريخچه فقه و فقهاء (4)
  6. ابواب و رئوس مسائل فقه (1): عبادات‏
  7. ابواب و رئوس مسائل فقه (2): عقود
  8. ابواب و رئوس مسائل فقه (3): ايقاعات‏
  9. ابواب و رئوس مسائل فقه (4): احكام 1‏
  10. ابواب و رئوس مسائل فقه (4): احكام 2‏
  11. تنوع مسائل فقه‏

برخی از سودمندترین مطالب بخش فقه عبارت است از:

  • در اصطلاح قرآن و سنت «فقه» علم وسيع و عميق به معارف و دستورهاى اسلامى است و اختصاص به قسمت خاص ندارد، ولى تدريجاً در اصطلاح علما اين كلمه اختصاص يافت به «فقه الاحكام».[۵]

استاد مرتضی مطهری در درس‌های تاريخچه فقه و فقهاء (درس دوم تا پنجم) تعداد 36 فقیه ممتاز را به صورت مختصر معرفی کرده[۶] و آنگاه به تحلیل و نتیجه‌گیری از آن پرداخته است. [۷]

  • شهید مطهری با انتقاد از تقسیم‌بندی‌های ابواب علم فقه، تقسیم بر اساس ماهيت و طبيعت موضوعات فقهى را ترجیح می‌دهد:
  1. عبادی
  2. قضائى
  3. اقتصادى
  4. جزائى
  5. سياسى
  6. اخلاقى و ...[۸].



پانویس

منابع مقاله

مقدمه ناشر و متن کتاب.

وابسته‌ها

مجموعه آثار استاد شهید مطهری

یادداشتهای استاد مطهری