سلوة العارفین
سلوة العارفین، اثر منسوب به امام ابوحامد محمد بن محمد بن محمد غزالی (متوفی 505ق)، کتابی است در بیان فروعات مذهب صوفیه و اصول دین و برخی از عقاید ایشان که با تحقیق سید یوسف احمد، به چاپ رسیده است.
| سلوة العارفین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | غزالی، محمد بن محمد (نویسنده) احمد، يوسف (محقق) |
| ناشر |
|
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 2011م. |
| چاپ | چاپ اول |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /غ4س8 / 247/35 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
سلوة العارفین و غزالی
بدوی، این کتاب را جزو آثار منتسب به غزالی آورده است[۱] و احمد شمس‌الدین نویسنده کتاب «الغزالی، حیاته، آثاره و فلسفته» حتی این اثر را در آثار منسوب نیاورده است[۲]. مؤلف کتاب در مقدمه خود، یادآور می‌شود که وی این مجموعه را از بین کتاب‌های غزالی و بیشتر، از «خزانه العلوم» برگزیده است[۳]؛ بنابراین می‌توان گفت غزالی کتاب مستقلی به این نام نداشته و این مطالب توسط فرد دیگری جمع‌آوری‌شده و این عنوان را برای آن انتخاب کرده است.
ساختار
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب در صد و هشتادودو باب، در دو جلد، تنظیم شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، ابتدا به اهتمام علمای اسلام در حفظ سنت و تدوین و تنقیت آن اشاره شده[۴] و سپس، ضمن بیان رابطه اسلام و تصوف[۵] و چگونگی ظهور آن[۶]، به مباحثی همچون تصوف و غلو در مورد شیوخ آن[۷]، اسلام و جایگاه علمای آن[۸]. جایگاه و موقعیت غزالی در میان علمای اسلام[۹] پرداخته شده و در پایان، به شرح‌حال مختصری از غزالی[۱۰] و توضیح کوتاهی از کتاب، پرداخته شده است[۱۱].
در مقدمه مؤلف، به‌صورت مختصر و کوتاه، به موضوع کتاب، اشاره شده است[۱۲].
اثر حاضر، از جمله کتب جامعی است که دربردارنده فروعات بسیاری می‌باشد. غزالی مطالب جلد اول را با تشریح چگونگی خلقت عرش، آسمان‌ها و زمین[۱۳]، خورشید و ماه[۱۴] و خلقت ملائکه آغاز نموده[۱۵] و سپس، به ذکر چگونگی خلقت حضرت آدم(ع) پرداخته[۱۶] و پس‌ازآن، از پیامبر اسلام(ص) سخن به میان آورده و اطلاعاتی از ایشان، پیرامون خلقت نور آن حضرت[۱۷]، ولادت[۱۸]، ارضاع و حضانت[۱۹]، خروج از شام به فرموده حضرت خدیجه(س) و ازدواج با او[۲۰]، دلایل بعثت آن حضرت[۲۱]، ازدواج با عایشه[۲۲]، اجتماع کفار بر قتل آن حضرت در لیلة المبیت و هجرت ایشان به مدینه[۲۳]، معجزات پیامبر(ص)[۲۴] و فضیلت امت آن حضرت، در اختیار خواننده قرار گرفته است[۲۵].
در ادامه، به بیان فضیلت علم[۲۶] و آفات آن از جمله دنیاپرستی اهل علم[۲۷] پرداخته شده و سپس مطالبی پیرامون فروعات دین، از جمله طهارت[۲۸]، مسواک[۲۹]، فضیلت وضو[۳۰] و غسل[۳۱]، نمازهای پنجگانه[۳۲]، اذان[۳۳]، فضیلت نماز جماعت[۳۴]، صدقه[۳۵]، روزه[۳۶] و... بیان گردیده و پس‌ازآن، به مسائل مربوط به زنان، مانند ازدواج[۳۷]، صله رحم[۳۸] و حقوق همسران بر یکدیگر[۳۹] و حق والدین بر فرزندان[۴۰] و حقوق فرزندان بر والدین[۴۱]، پرداخته شده است.
جلد دوم، با بیان اهمیت سلام و چگونگی رد آن[۴۲] و فضایلی همچون رحمت و شفقت[۴۳]، حسن خلق[۴۴] و حفظ زبان[۴۵]، آغاز شده و سپس، از رذایلی همچون ناسزاگویی و فحش دادن[۴۶]، مجادله و لعن[۴۷]، وعده کذب و دروغ گفتن[۴۸]، غیبت[۴۹]، ظلم[۵۰]، ربا[۵۱] و... سخن به میان آمده و در نهایت، با موضوعات و مباحث مربوط به مرگ و قیامت، مانند عذاب قبر[۵۲]، علائم آخرالزمان مانند خروج دجال[۵۳]، نزول حضرت عیسی(ع)[۵۴]، خروج یأجوج و مأجوج[۵۵]، طلوع خورشید از مغرب[۵۶] و صراط[۵۷]، شفاعت[۵۸]، اوصاف جهنم و عذاب‌های آن[۵۹] و توصیف بهشت و اهل آن[۶۰]، پایان پذیرفته است.
از جمله ویژگی‌های کتاب، استفاده فراوان نویسنده از آیات، روایات و حکایات می‌باشد.
وضعیت کتاب
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده است. در پاورقی‌ها که به‌صورت مفصل و توسط محقق کتاب نوشته شده، علاوه بر ذکر منابع[۶۱]، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است[۶۲].
پانویس
- ↑ بدوی، عبدالرحمن، ص445
- ↑ شمس‌الدین، احمد، ص33
- ↑ مقدمه مؤلف، ص33
- ↑ مقدمه، ص3
- ↑ همان، ص4
- ↑ همان، ص5
- ↑ همان
- ↑ همان
- ↑ همان، ص6
- ↑ همان
- ↑ همان، 7
- ↑ مقدمه مؤلف، ص11- 13
- ↑ متن کتاب، ج1، ص17
- ↑ همان، ص32
- ↑ همان، ص53
- ↑ همان، ص56
- ↑ همان، ص64
- ↑ همان، ص66
- ↑ همان، ص71
- ↑ همان، ص76
- ↑ همان، ص89
- ↑ همان، ص91
- ↑ همان، ص94
- ↑ همان، ص104
- ↑ همان، ص113
- ↑ همان، ص137
- ↑ همان، ص142
- ↑ همان، ص164
- ↑ همان، ص168
- ↑ همان، ص169
- ↑ همان، ص174
- ↑ همان، ص177
- ↑ همان، ص191
- ↑ همان، ص211
- ↑ همان، ص261
- ↑ همان، ص263
- ↑ همان، ص344
- ↑ همان، ص363
- ↑ همان، ص345- 351
- ↑ همان، ص364
- ↑ همان، ص367
- ↑ همان، ج2، ص7
- ↑ همان، ص12
- ↑ همان، ص20
- ↑ همان، ص25
- ↑ همان، ص27
- ↑ همان، ص29
- ↑ همان، ص32- 33
- ↑ همان، ص36
- ↑ همان، ص40
- ↑ همان، ص52
- ↑ همان، ص224
- ↑ همان، ص255
- ↑ همان، ص258
- ↑ همان، ص260
- ↑ همان، ص263
- ↑ همان، ص292
- ↑ همان، ص304
- ↑ همان، ص316
- ↑ همان، ص341
- ↑ ر.ک: پاورقی، ج1، ص64
- ↑ ر.ک: همان، ص91
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- بدوی، عبدالرحمن، مؤلفات الغزالي، المجلس الاعلی لرعاية الفنون و الآداب و العلوم الاجتماعية، قاهره – مصر، 1380ه.ق.
- شمس‌الدین، احمد، الغزالي (حیاته، آثاره، فلسفته)، بیروت – لبنان، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۱ ه.ق.