آشنایی با علوم قرآنی (رادمنش)
آشنايى با علوم قرآن تألیف سيد محمد رادمنش كه از اساتيد دانشكده ادبيات دانشگاه تهران و از نویسندگان معاصر مى‌باشد کتاب را دربارۀ مسائل علوم قرآن به رشته تحرير در آورده است.
| آشنایی با علوم قرآنی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رادمنش، محمد (نویسنده) |
| ناشر | جامى |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1374 ش |
| چاپ | 4 |
| موضوع | قرآن - علوم قرآنی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 69 /ر2آ5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
وى در مقدمۀ کتاب(كه مقدمه بر چاپ دوم است) پيرامون هدف خود از نگارش کتاب را چنين بيان مى‌كند:
«مجموعۀ حاضر كه تجربۀ سالها تدريس علوم قرآنى در رشته ادبيات فارسی در دانشگاه تهران است حاوى مباحثى مهم است راجع به شناخت مقام والاى كلام الهى و ادراك عظمت این معجزه باقى سعى و همت اينجانب در تهيه این کتاب بر آن بوده است كه یک سلسله مباحث مربوط به علوم قرآنى را كه فهم و تحقيق آنها مورد علاقه فراوان دانشجویان عزيز ماست به ترتيبى صحيح و بيانى روشن و فصيح، با استفاده از منابع معتبر و اصيل به رشتۀ تحرير در آورم...[۱]».
سادگى و بيان روش مطالب(همانگونه اشاره نمودند) از خصوصيتهاى مهم کتاب است كه توانسته است خوانندگان آن را به خود جلب نمايد به گونه‌اى كه کتاب تاكنون چهار نوبت به چاپ رسيده و از آن استفاده شده است.
از طرف ديگر نظم منطقى مطالب کتاب و پيوستگى آنها با یکديگر خواننده را وا مى‌دارد كه مطالعۀ کتاب را تا حد امكان ادامه دهد و به دنبال فراگیرى بقيۀ و ادامۀ آن باشد.
ساختار
کتاب داراى 13(سيزده)فصل است كه فهرست موضوعات آن چنين است:
فصل اول: مسالۀ وحى و کیفیت آن (پديدۀ وحى-کیفیت وحى-مشخصات وحى...)
فصل دوم:قرآن و بحث اعجاز (تعريف اعجاز-نياز پيامبر به معجزه-تحدى قرآن جهات مختلف معجزه بودن قرآن-رسالت قرآن-تكياههاى قرآن)
فصل سوم:نزول و تنزيل قرآن:(معنى انزال و فرق آن با تنزيل-اثر نزول تدريجى قرآن حكمت‌هاى نزول تدريجى قرآن-...)
فصل چهارم:اولین و آخرين آيات نازل شده
فصل پنجم:شأن نزول آيات.(معنى شأن نزول-نمونه‌هاى از شأن نزول-فايده و اهمیت آن)
فصل ششم:جمع‌آورى قرآن:(جمع قرآن در زمان پيامبر(ص)-معانى جمع‌آورى قرآن...)
فصل هفتم: تنظيم آيات و ترتيب سوره‌ها:(معنى آيه و سوره-ترتيب آيات و سوره‌ها...)
فصل هشتم:اعراب گذارى كلمات قرآن
فصل نهم:آيات مكى و مدنى:(ملاك آيات مكى و مدنى-منابع شناخت آنها...)
فصل دهم:ناسخ و منسوخ(معنى آن-موارد و نمونه‌ها)
فصل يازدهم:آيات محكم و متشابه:(معنى آن-روش معصومان در باب متشابهات)
فصل دوازدهم:علوم قرآنى (تدوین علوم قرآن بعد از رحلت پيامبر(ص)-مفسران نخستين
تفاسير مشهور در قرون مختلف-نمونه‌هاى از تفاسير...)
فصل سيزدهم:جنبه‌هاى ادبى و جهات بلاغت در قرآن
ویژگى‌ها
- در ابتداى هر فصل خلاصه مطالب ذكر شده است.
- برای هر فصل نمونه‌اى از آيات را به عنوان مثال ذكر مى‌نماید.
- فصل دوم(اعجاز قرآن) وى در این فصل پيرامون تحدّى قرآن سخن گفته و آن را دو قسمت مى‌كند: موضوع تحدى و جهت تحدى.
- در همین فصل-پيرامون اعجاز قرآن-وى معتقد است كه تمام آيات قرآن
- معجزه است و لذا وجوه اعجاز به چند موردى كه دانشمندان علوم قرآنى ذكر مى‌كنند، منحصر نمى‌شود
- در همین فصل-نمونه‌هاى از كلمات و سخنان دانشمندان جهان در ویژگی‌هاى قرآن آورده شده است.
- فصل سيزده (جنبه‌هاى ادبى و بلاغى قرآن)پس از توضيح كاربرد لغات و واژه‌ها و انتخاب آنها در جمله بندى آيات، مواردى از آيات را ذكر مى‌كند كه در آنها یک واژه به چند منظور به كار رفته است
- فصل سوم:(نزول تدريجى قرآن) تدريجى بودن قرآن را در سه زمینه مورد بحث قرار مى‌دهد كه عبارتند از: موضوع رسالت-نشر رسالت-روش و سبک قرآن
- در همین فصل موارد حكمت نزول تدريجى قرآن را دسته بندى مى‌كند كه عبارتند از:
- حكمت‌هاى كه به پيامبر(ص) اختصاص دارد-حكمت‌هایى كه به قرآن اختصاص دارد و حكمت‌هایى كه به مردم اختصاص دارد.
نسخه شناسى
چاپ چهارم کتاب در یک جلد و متن آن فارسی و داراى 240 صفحه توسط انتشارات علوم نوین و انتشارات جامى در سال 1374ش منتشر گردیده است و دارای فهرست موضوعات کتاب و منابع و مأخذ است.
تذكر: با توجه به نكته‌اى كه دكتر محمود روحانى صاحب کتاب المعجم الاحصائى در ج 1 ص696 بيان نموده مبنى بر اينكه کتاب «آشنايى با علوم قرآن» دكتر رادمنش ترجمه کتاب «موجز علوم القرآن» داود العطار مى‌باشد و با توجه به تحقيقات به عمل آمده مشخص گرديد كه کتاب «آشنايى با علوم قرآنى» دكتر رادمنش، بخش زيادى از آن ترجمه کتاب موجز علوم القرآن داود العطار و بخش ديگرى از آن ترجمه کتاب‌هاى ديگرى همچون «مباحث في علوم القرآن» دكتر صبحى صالح مى‌باشد.البته نویسندۀ محترم در بعضى از موارد مطالبى را از کتاب‌هاى فوق كم و يا در بعضى از موارد به آن اضافه نموده است.
پانويس
- ↑ ر.ک: مقدمه مؤلف، ص3