السير و المغازي
السير و المغازي قديم‌ترين شرح حال و سيره رسول خداست كه توسط محمد بن اسحاق مطلبى (85-151ق) تدوين شده و نام اصلى و نسخه كامل آن «كتاب المبتدء و المبعث و المغازى» بوده است. آنچه امروز در دست است بخش‌هایى از آن كتاب است كه درباره سيره و مغازى رسول خداست.
| السير و المغازي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن اسحاق، محمد (نویسنده) زکار، سهیل (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب السیر و المغازي
سيرة ابن إسحق سيرة ابن إسحاق (المسماة بـ) کتاب السیر و المغازي |
| ناشر | دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1368 ش یا 1410 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اسلام - تاریخ - از آغاز تا 41ق. محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 22/2 /الف2س9 1368 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
چاپ و نسخه مشهور اين اثر، همان كتاب «السيرة النبوية» مشهور به سيره ابن هشام است كه توسط عبدالملك بن هشام (م 203ق) تهذيب و تلخيص شده و در دسترس است. آنچه ابن هشام آورده، روايت زياد بن عبداللّه بَكّائى از ابن اسحاق است، ليكن كتاب ابن اسحاق، بيش از 10 روايتگر يا تقرير كننده داشته كه يكى از آنان يونس بن بُكير شيبانى است.
يونس اخبارى را كه از ابن اسحاق و ديگران در زمينه آغاز خلقت و مبعث و مغازى شنيده بصورت كتابى تدوين كرده است كه قسمت‌هایى از آن به دست ما رسيده است. اين باقيمانده كه در كتابخانه قرويّين شهر فاس موجود است، در اصل داراى هفده جزء بوده كه از آن اجزاء فقط پنج جزء باقى مانده و اين پنج جزء مجموعاً معادل يك پنجم سيره ابن هشام است. اين مجموعه را محققان معاصر، يكبار محمد حميد الله و بار ديگر سهيل زكار منتشر كرده‌اند.
بسيارى از روايات ابن اسحاق را نويسندگان و علماى تاريخ و حديث از طريق يونس بن بكير نقل كرده‌اند، چون عدّه رواياتى كه از طريق يونس نقل شده نسبت به رواياتى كه از بيشتر راويان ابن اسحاق به جاى مانده فزونى دارد مى‌توان روايت يونس را در برابر روايات ديگر قرار داد و آنها را با يك ديگر مقايسه و تفاوت آنها را مشخّص كرد.
در هر صورت سيره يا مغازى كه مشهورترين اثر ابن اسحاق است به صورتى كه خود او تدوين كرده بود، امروزه در دست نيست، اما چند روايت كامل و ناقص از آن موجود است كه مفصل‌تر از همه سيره ابن هشام است. طبرى و ديگران رواياتى از ابن اسحاق نقل مى‌كنند كه در هيچ‌كدام از دو نسخه موجود نيست.
اگر چه اين نسخه از سيره ابن اسحاق، رواياتى مانند حديث يوم الدار، ازدواج حضرت زهرا(س) و داستان غرانيق را بر خلاف ابن هشام در بر دارد، در مجموع مى‌توان گفت با نگاهى عام، سيره ابن اسحاق و سيره ابن هشام، تفاوت چندان مشهودى ندارد.