دیوان ابوالفرج رونی

دیوان ابوالفرج رونی، مجموعه اشعار ابوالفرج بن مسعود ابوالفرج رونی، (بین 430 تا 435ق - بین 500 تا 508ق) است که به اهتمام محمود مهدوی دامغانی گردآوری شده است.

دیوان ابوالفرج رونی
پدیدآوران	ابوالفرج رونی، ابوالفرج بن مسعود (نویسنده) مهدوی دامغانی، محمود (مصمحح)
ناشر	کتابفروشی باستان
مکان نشر	ایران- مشهود مقدس
سال نشر	1347ش
چاپ	یکم
موضوع	شعر فارسي - قرن 5ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/9د / 4542 PIR

آنچه باعث اهمیت دیوان حاضر شده، این است که شاعر آن، از پیشروان تغییر سبک قدیمی خراسان به سبک نوین دیگری است که توانسته است در شعرای بعد از خود، تأثیر بسیار نموده و آن‌چنان از عهده کار بیرون آید که بزرگانی از قبیل انوری که او را از ارکان شعر فارسی می‌شمارند، بدو اقتفا کنند. البته نمی‌توان گفت که تنها ابوالفرج به‌وجودآورنده سبک نوین است، ولی به مصداق «الفضل للمتقدم» این نکته را باید یادآوری کنیم که وی بیش از دیگران متوجه این شیوه گردیده است.

از جمله ویژگی‌های دیوان ابوالفرج این است که در آن، لغات و ترکیبات عربی، تضمین آیات و مورد استفاده قرار دادن قصص قرآن برای ادای مافی‌الضمیر، بیش از دواوین متقدمین، به‌ چشم می‌خورد و صنایع ادبی لفظی و معنوی از قبیل انواع جناس، سجع، استعاره، تشبیه و کنایه، در شعر او بسیار به‌کار رفته است و به‌ همین سبب، شعر او پیچیده‌تر به‌ نظر می‌آید.

از نکات دیگری که در شعر ابوالفرج سخت واضح و روشن است، مبالغات عجیب او درباره ممدوحان است که به‌واسطه اطلاع کامل از علومی چون نجوم، حکمت، کلام و آمیختن آن با موضوعات دینی، فهم آن برای عموم دشوار و تقلید آن برای شعرای دیگر، مستلزم فراگیری همان علوم است و در این موارد، ابوالفرج و شعرای بعدی، پایبند به فهم مطلب از طرف ممدوح نبوده‌اند.

ویژگی دیگر کتاب آن است که ابوالفرج در دیوان خود، در انتخاب حرف روی بیشتر به حرف «ن» و «ر» توجه داشته است؛ به‌طوری‌که از مجموع 109 فصیده و قطعه که در دیوان او گردآمده است، 24 شماره با قافیه «ن» ساخته شده است و 24 قصیده و قطعه را هم رائیه سروده است و 11 قصیده و قطعه نیز دارای قافیه «م» است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.