دیوان لطفعلی بیک آذر بیگدلی

دیوان لطفعلی‌بیگ آذر بیگدلی، مجموعه اشعار لطفعلی بن آقاخان آذر بیگدلی، (1134-1195ق)، متخلص به «آذر» می‌باشد که به کوشش و اهتمام حسن سادات ناصری و غلامحسین بیگدلی به چاپ رسیده است.

دیوان لطفعلی بیک آذر بیگدلی
پدیدآوران	آذربیگدلی، لطفعلی بن آقاخان (سراینده) سادات ناصری، حسن (به کوشش) بیگذلی، غلامحسین (به کوشش)
ناشر	سازمان انتشارات جاویدان
مکان نشر	ایران- تهران
سال نشر	1366ش
چاپ	یکم
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/د9 / 6604 PIR

آنچه باعث اهمیت دیوان حاضر شده است، این است که شاعر آن، از نمایندگان سبک خراسانی به اشعار رودکی سمرقندی، ظهیر فاریابی، حکیم عمر خیام، ازرقی و... توجه داشته و اشعار آنها را اقتفا نموده است و از شعرای سبک عراقی، بیشتر به ایجادیات مولوی، عراقی، سعدی، حافظ، جامی و کمال اسماعیل از پیروان مکتب عراقی نظر داشته است.

آذر از شعرای سبک عراقی، بیش از همه، به آثار و به‌ویژه غزلیات و اشعار ربابی سعدی شیرازی نظر داشته و همیشه می‌خواسته است که در غزل‌نویسی، غزلیات سعدی را الگو قرار دهد و مانند سعدی بنویسد و به همین منظور نیز کوشیده است که از لحاظ فرم و مضمون، چند غزلی مثل سعدی بسراید و بر او نظیره بنویسد:

سعدی:

وقتی دل شیدایی می‌رفت به بستان‌ها

بی خویشتنم کردی بوی گل و ریحان‌ها

آذر:

تا کی به درت نالیم هر شب من و دربان‌ها

آنها ز فغان من، من از ستم آنها.

از جمله ویژگی‌های دیوان حاضر، آن است که شاعر آن، چند صد بیتی در زبان ترکی جغتایی سروده که از لحاظ شعریت و هنر، در ردیف بهترین اشعار ترکی جغتایی قرار دارد. آثار فارسی آذر، در اوزان مختلف عروض می‌باشد و یگانه شعر ترکی جغتایی وی، در وزن هجا سروده شده است. نظم آذر شامل انواع قصیده، غزل، مثنوی، قطعه، رباعی، مفردات ترکیب‌بند، ترجیع‌بند، ساقی‌نامه و... می‌باشد و توانایی آذر در این است که وزن شرع را هم‌آهنگ با مضمون آن برگزیده و شعر را با موسیقی درهم آمیخته است و یک اثر ادبی ارزنده دلنشین و رنگارنگ، به وجود آورده است. اشعار آبدار وی از مضمون ممتاز و از لحاظ صنایع بدیعی، اسلوب پوئتیک، طبیعی بودن و اصالت خود، کم‌نظیر است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.